عرضه حديث بر قرآن‏ - صفحه 99

امير مؤمنان على عليه السلام نيز مى‏فرمايد:

و لقد كذب على رسول اللَّه صلى اللَّه عليه وآله على عهده، حتى قام خطيباً فقال: «من كذب على متعمداً فليتبوّأ مقعده من النار» (۶: خطبه ۲۱۰)
آنقدر نسبت كذب و افتراء بر رسول خدا صلى اللَّه عليه وآله زياد شده بود كه پيامبر ناچار شد اين مسئله را مورد تأكيد و تصريح قرار دهد.

از اين رو وضع اين معيار و ضابطه ضرورى به نظر مى‏رسيد، بخصوص آنكه بعد از رحلت نبى اكرم صلى اللَّه عليه وآله با گسترش قلمرو اسلامى از يك سو و پيدايش فرق باطله مانند غلات از سوى ديگر، نياز به اين ضابطه مضاعف مى‏شد، بطوريكه ائمه عليهم السلام اين موضوع را به طور عملى و كاربردى مورد توجه قرار مى‏دادند. به عنوان مثال وقتى شخصى به نام ابوقره رواياتى را مبنى بر امكان رويت خداوند نزد امام رضا عليه السلام نقل مى‏كند، حضرت با آياتى چون «لاتدركه الابصار» (انعام (۶) / ۱۰۳) و «يس كمثله شى‏ء» (شورى (۴۲) / ۱۱) سخن او را رد مى‏كند. (17: ج 1، ص 95)
موضوع عرضه روايات بر قرآن و سنت، از حيث علمى و عملى مورد توجه و اهتمام بزرگان اماميه همچون شيخ كلينى و شيخ طوسى نيز بوده است.
شيخ كلينى در مقدمه كتاب خود، عرضه روايات بر قرآن را يكى از مهمترين ضوابط در مرجّحات حديثى ذكر كرده كه مى‏تواند در ارزيابى صحّت روايات نقش مؤثرى ايفا نمايد. وى همچنين در كتاب خود بابى تحت عنوان «الاخذ بالسنة و شواهد الكتاب» آورده و بخشى از روايات عرض را آنجا روايت كرده است. (17: ج 1، ص 69)
شيخ طوسى نيز روايات عرض را راهكارى مفيد براى حجّيت بخشى به اخبار آحاد دانسته و موافقت احاديث با قرآن را قرينه‏اى مى‏داند كه موجبات عمل به احاديث را فراهم مى‏كند.
اعلم ان الاخبار على ضربين: متواتر و غيرمتواتر... و ما ليس بمتواتر على

صفحه از 112