انسان در عالم ذرّ آراء و اقوال قرن 11 - 13 - صفحه 124

عرض هم موجود بوده‏اند.
رابعاً خروج افراد طبيعى و مادّى از صلب فرد عقلى نامعقول است، در حالى كه در آيه كريمه و روايات معصومان عليهم السلام خروج ذريّه حضرت آدم عليه السلام از صلب ايشان و انتقال آن‏ها در اصلاب و ارحام، به روشنى بيان گرديده است.

4. مراد بن على تفرشى (م 1051ه. ق)

4-1- ايشان تعليقه‏اى بر كتاب من لايحضره الفقيه مرحوم صدوق دارد. (1: ج 2 ص 223؛ 18: ج 4، ص 223) در آن كتاب روايتى از عمار ساباطى از امام صادق عليه السلام نقل شده است مبنى بر اين كه بدن ميّت در قبر از بين مى‏رود و تنها طينتى از او باقى مى‏ماند كه دوباره از آن خلق مى‏گردد (13: ج 1، ص 191، ح 580) اين روايت در كافى نيز نقل شده است. (21: ج 3، ص 251، ح 7)
در «جامع الشتات» مى‏نويسد:
و قال آخوندنا المراد في حواشيه على الفقيه: يمكن أن يراد بالطينة ذرّة من الذّرات المسؤولة في الأزل بقوله: «ألست بربّكم»بعد ما جعلت قابلة للخطاب بتعلّق روح كلّ واحدة بها، فيكون بدن كلّ انسان مخلوقاً من ذرّة من تلك الذرّات، فينميها الله تعالى إلى ماشاء الله، فيزيد فيها تلك الزيادات وقت الإحياء. (23: ص 68؛ رك 24: ج 2، ص 328)
آخوند مراد [ تفرشى‏] در حواشى خويش بر فقيه مى‏نويسد: ممكن است مراد از طينت [ در اين روايت‏] ذرّه‏اى از ذرّات باشد كه در ازل با خطاب «ألست بربّكم» مورد سؤال قرار گرفته است،بعد از آن كه خداوند متعال به آن‏ها قابليت مخاطب شدن را داده است. يعنى روح هر يك از آن ذرّات را به آن‏ها متعلّق كرده است. پس بدن هر انسانى، از ذرّه‏اى از آن ذرّات خلق مى‏شود. خدا آن را رشد و نموّ مى‏دهد به اندازه‏اى كه خودش مى‏خواهد. و به هنگام احيا در قيامت، دوباره همين زياد شده‏ها به آن افزوده مى‏شود.

صفحه از 142