تعليقات آيت‏ اللَّه جعفرى بر اصول كافى، نُه باب از كتاب الحجّة - صفحه 160

آنهايى كه وجود حضرت را باور دارند، اعتقادى به بودن او در سرداب ندارند؛ بلكه آنها [ صرفا] مى‏گويند ايشان وجود دارند و زندگى مى‏كنند؛ او گاهى در يك محل زندگى مى‏كند و زمانى به جاى ديگر سفر مى‏كند؛ در واقع ايشان به تمام دنيا سفر مى‏كند.» (كشف‏الغمه، جلد 3، صفحه 283)
دومين دليل از طرف راوى مشهور احاديث، ميرزا حسين نورى ( 1320/1902 - 1838/ 1254 ) است كه بحث مبسوطى در رابطه با مسئله غيبت ارائه مى‏دهد و ماجراى سرداب را روايت غيرشيعى معرفى مى‏كند. او مطالب راويان را نقل و رد مى‏كند. او مى‏گويد: در باور شيعه، هيچ ارتباطى ميان غيبت و سرداب وجود ندارد؛ تنها اشاره‏اى كه در باور شيعه درباره سرداب و امام دوازدهم وجود دارد، اين است كه ايشان در سرداب منزل پدربزرگوارشان، درحال خواندن قرآن ديده شده‏اند و تنها دليلى كه اين منطقه تكريم مى‏شود، اين است كه آن مكان نيز يكى از محلهايى است كه ايشان در آنجا رؤيت شده‏اند. اگر اين سرداب كه در سامرا قرار دارد، از منظر عموم شيعيان به عنوان سرداب غيبت (سرداب‏الغيبه) مشهور شده، از روايات راويان غيرشيعى گرفته شده است؛ در ميان علماى شيعى، نامى از سرداب نيامده است. (كشف‏الاستار، صفحات 216 - 210 را ببينيد، نيز: سيد محسن الامين عاملى، البرهان على وجود صاحب‏الزمان، صفحات 103 - 102)
* ص 485 - كتاب الحجة، باب تسمية من رآه، ح، 1 ذيل: «الشيخ ابوعمرو»:
نخستين نايب امام دوازدهم. پاورقى بخش 5، فصل 76 (باب الاشارة و النص الى صاحب الدار عليه السلام، ح 5) را ببينيد.
* همان باب، ح 1، ذيل: «عند احمدبن اسحاق»:
احمدبن اسحاق بن عبداللَّه‏بن سعدبن مالك‏بن احوص، ابوعلى اشعرى قمى.

صفحه از 145