و علي إبقائها علي ظواهرها فلابدّ من جعل المكنّي عنه شخصا آخر له أهلية الاتّصاف بهذه الأوصاف و عليه فلا يبعد أن يكون مراده عليه السلام هو مالك بن الحرث الأشتر، فلقد بالغ في مدحه و ثنائه في غير واحد من كلماته.^۱
اين ديدگاه مورد تأييد آيت الله مکارم شيرازي نيز قرار گرفت و ايشان اين نظر را بر ديگر احتمالات ترجيح دادند:
شارحان شيعه که يقين دارند اين سخن نمي‌تواند در باره خليفه دوم باشد، بسياري آن را اشاره به مالک اشتر و بعضي به سلمان فارسي دانسته‌اند. به نظر مي‌رسد که احتمال اول مناسب‌تر باشد و با موقعيت مالک و نقش او در ميان اصحاب امير مومنان عليه السلام و فرماندهي او در لشکر و فکر بلند و عزم راسخش تناسب دارد.^۲
از سوي ديگر، محمد دشتي به نقل از مرحوم شهرستاني احتمال ديگري مطرح کرده و نگاشته است:
مرحوم شهرستاني نقل مي‏كند كه در نسخه خطّي سيد رضي رضي الله عنه ـ كه دخترش خدمت عموي بزرگوار، سيد مرتضي آن را مي‏آموخت ـ نام سلمان فارسي در ابتداي اين خطبه نوشته شده بود. و همين درست است؛ زيرا با بررسي ديگر خطبه‏هاي نهج البلاغه، و شناخت تفكّرات امام عليه السلام و بررسي صحيح زندگاني ياران امام عليه السلام اين حقيقت روشن مي‏شود كه شخص ياد شده بايد سلمان فارسي يا مالك اشتر باشد و ديگر احتمالاتي كه داده شده است با عصمت و اعتقادات امام عليه السلام سازگار نيست.^۳
لکن محمد مهدي جعفري با استناد به تاريخ الطبري، ديدگاه ابن ابي الحديد را پذيرفته و به صراحت گفته است:
از همه حدس و گمان‌ها که بگذريم، ما در تاريخ طبري با جرياني بر مي‌خوريم که جاي هيچ شکيّ باقي نمي‌گذارد که شخص موصوف در اين گفتار عمر بن خطاب است و نه هيچ کس ديگري.^۴
همچنين محمد عبده معتقد است که منظور از عبارت کنايي «فلان»، خليفه دوم عمر بن خطاب بوده است.^۵ گفتني است كه برخي ديگر از شارحان نهج البلاغه ـ که بيشتر از مفسّران کهن نهج البلاغه بوده‌اند، در شرح اين خطبه سکوت کرده و توضيح خاصي ارائه نکرده‌اند.^۶