در خطبه ۲۲۸ نهج البلاغه تعبيرهاي ستايش‌گرانه و اوصاف مبالغه آميزي به کار رفته که به گمان بعضي در باره خليفه دوم بوده است. اين احتمال موجب گرديده که شماري از بزرگان شيعه و سني به نقد و بررسي اين خطبه جنجال برانگيز بپردازند و درستي يا نادرستي اين نظريه را مورد نقد قرار دهند. آن چه در اين مقاله سامان يافته، بررسي خطبه ياد شده از سه منظر هويتِ شخصيت توصيف شده، صحّت انتساب خطبه به امام علي عليه السلام و نيز اعتبار سنجي تأييد امام عليه السلام نسبت به ستايش صورت گرفته است که با رويکردي تاريخي و متن‌شناسانه به بحث گذاشته شده است. با بررسي ديدگاه صاحب‌نظران فريقين و ارزيابي مصادر خطبه ۲۲۸ اين نتيجه به دست آمد که متن يادشده در باره خليفه دوم وارد شده است، اما اين تعابير انشاي علي عليه السلام نبوده است، بلکه امام عليه السلام آن را از زبان ندبه‌گر خليفه (ابنة ابي حثمه) نقل نموده و برخلاف گمان برخي که اين بازخواني را نشانه تأييدِ امام عليه السلام دانسته‌اند، جملات مذكور به معناي تأييد و يا تصديق خليفه از سوي امام عليه السلام نبوده است.
