1. سؤال و جواب ميان سلمة بن محرز و امام صادق عليه السلام نمونه‌اي براي صدور حکم با توجه به ويژگي‌هاي مخاطب است، بدون اين که امام نسبت بدان سؤال نمايد:
عن سلمة بن محرز قال: سألت أباعبدالله عليه السلام عن رجل وقع علي أهله قبل أن يطوف طواف النساء؟ قال: ليس عليه شيء. فخرجت إلي أصحابنا فأخبرتهم، فقالوا: اتّقاك، هذا ميسّر قد سأله عن مثل ما سألت فقال له: عليك بدنة، قال: فدخلت عليه فقلت: جعلت فداك! إنّي أخبرت أصحابنا بما أجبتني، فقالوا: اتّقاك، هذا ميسّر قد سأله عمّا سألت فقال له: عليك بدنة، فقال: إنّ ذلك كان بلغه، فهل بلغك؟ قلت: لا، قال: ليس عليك شيء؛^۱
سلمه بن محرز گويد: از امام صادق عليه السلام درباره مردي سؤال کردم که پيش از آن که طواف نساء را به جا آورد، با زنش نزديکي نموده، فرمود: چيزي بر او نيست. پس خارج شدم و اين خبر را به اصحابم رساندم، آنها گفتند: امام نسبت به تو تقيه کرده است؛ [زيرا] ميسّر همين سؤال را از ايشان پرسيد و به او فرمود: بر او يک شتر چاق است [که کفاره بدهد]. [سلمه] گويد: بر امام داخل شدم و عرض کردم: فدايت شوم! من اصحابم را به جوابي که به من فرمودي خبر کردم و آنها به من گفتند: امام نسبت به تو تقيه کرده است، [زيرا] ميسّر همين سؤال را از ايشان پرسيد و به او فرمود: بر او يک شتر چاق است. امام فرمود: اين مطلب به او (ميسّر) رسيده بود [و بدان آگاه بوده] آيا به تو نيز رسيده بود؟ گفتم: نه، فرمود: بر تو چيزي نيست.
2. معصوم عليه السلام نسبت به ساير ويژگي‌هاي مخاطب خود حتي نسبت به وضعيت اقتصادي و توانايي او نيز آگاهي دارد و در مواردي بدون پرسش از اين امر، حکم فقهي را در مورد مخاطب صادر مي‌‌فرمايند:
عن خالد بيّاع القلانس قال: سألت أباعبدالله عليه السلام عن رجل أتي أهله و عليه طواف النساء؟ قال: عليه بدنة، ثمّ جاءه آخر فقال: عليك بقرة، ثمّ جاءه آخر فقال: عليك شاة. فقلت بعد ما قاموا: أصلحك الله! كيف قلت عليه بدنة؟ فقال: أنت مؤسر و عليك بدنة و علي الوسط بقرة و علي الفقير شاة.^۲
خالد مي‌‌گويد: از امام صادق عليه السلام درباره مردي سؤال کردم که با زنش نزديکي کرده، در حالي که طواف نساء بر عهده‌اش بوده است؟ فرمود: بر او يک شتر چاق [به عنوان کفّاره] واجب است. سپس فرد ديگري آمد، به او فرمود: بر تو يک گاو است. سپس ديگري آمد، فرمود: بر تو يک گوسفند است. بعد از اين که آنها رفتند، گفتم: خدايت صلاح نمايد! چگونه فرمودي که بر او يک شتر چاق است؟ [امام] فرمود: تو توانگري و بر تو يک شتر چاق واجب است، و بر فرد متوسط يک گاو، و بر فقير يک گوسفند واجب است.