عن ابي جعفر قال: تلا ...و اولي الامر منكم، قال: ايانا عني خاصة ...۱
و تعبير «هکذا نزل بها جبرئيل» نيز بيانگر وحي بياني است، نه وحي قرآني. گاه اين قرائت‌ها در منابع ديگر، شکلي تفسيري دارد. نمونههاي زير گوياي اين نکته است.
يکي از اصحاب امام صادق نزد ايشان آيه «ائت بقرآن غير هذا أو بدّله» را تلاوت مي‌‌کند و ايشان مي‌‌فرمايد: «قال: فليس قد بدّله انما قيل: ائت بقرآن غير هذا أو بدّل صاحبک الذي نصبته لنا ...»۲ . اين روايت در کتابهاي ديگر، بدين شکل وجود دارد:
عن ابي عبد الله في قول الله «ائت بقرآن غير هذا أو بدّله»، يعني امير المومنين.۳
در دو روايت آيه اول سوره مومنون اين گونه آمده است: «قد افلح المُسَلّمون»۴ ؛ حال آن که در نقلي از مختصر البصائر مي‌‌خوانيم:
عن كامل التمار قال قال لي أبو جعفر عليه السلام يا كامل أتدري ما قول الله عز وجل (قد أفلح المؤمنون)؟ قلت: أفلحوا فازوا و ادخلوا الجنة. قال: قد أفلح المسلمون ان المسلمين هم النجباء.۵
به نظر مي‌‌رسد که امام در همه اين روايات سر آن دارد که مؤمنان را به تسليم شوندگان
تفسير کند.
آيه 8 و 9سوره تکوير در رواياتي به صورت «و اذا المودّة سئلت بأي ذنب قتلت» قرائت
شده است۶ و در ديگر، نگاشته همين آيه با قرائت مشهور و ذيلهاي تفسيري مشابه با القرائات ذکر شده است.۷
شماري از آياتي که چنين تغييري در آنها رخ بسته، در ديگر روايات کتاب سياري بر اساس قرائت مشهور آمده است۸ . در پاره‌اي از روايات، امام کلماتي را جايگزين ضماير موجود در آيه نموده است. در برخي از اين موارد، مقصود امام تعريض به تفاسير اهل سنّت است، نه ارائه قرائتي جديد؛ براي نمونه آيه «...فانزل الله سکينته عليه» به صورت «...فانزل الله سکينته علي رسوله» آمده است.۹ حتي وقتي صحابي بيان مي‌‌کند که ما آن را اين گونه قرائت نمي‌کنيم، امام
1.. همان، ح۱۳۲.
2.. همان، ح۲۳۰.
3.. تفسير القمي، ج۱، ص۳۱۰. همچنين ر.ک: الکافي، ج۱، ص۴۱۹.
4.. کتاب القرائات، ح۲۶۱، ۲۶۳.
5.. مختصر بصائر الدرجات، ص۷۱.
6.. کتاب القرائات، ح۶۲۴ و ۶۲۵ و ۶۲۶ و ۶۲۹.
7.. تفسير فرات الکوفي، ص۵۴۱-۵۴۲، تفسير القمي، ج۲، ص۴۰۷.
8.. براي نمونه مقايسه کنيد: کتاب القرائات، ح۳۳ و ۳۴ و ۳۵ و ۳۶ و ۳۸ و ۳۹؛ ح۳۵۴ و ۳۵۶؛ ح۷۱۲ و۷۰۶ و ۷۰۸ و ۷۰۹.
9.. همان، ح۲۱۸، ۲۲۰.
