صحيح قرآن است - به طور جامع و کامل از طريق وراثت به عترت ايشان منتقل شده است؛ اين وراثت وحياني است و انتخاب عترت براي اين مقام، الهي بوده است. در ديدگاه اهل بيت عليهم السلام مفهوم مستفاد از ظاهر آيات سوره فاطر با روايات نبوي و بالأخص دلالتِ حديث ثقلين، استقرار يافته و نص بودن آنها تثبيت شده است. بعد از رحلت پيامبر صلي الله عليه و آله ، تحقق اين وراثت در شأن عترت نبوي، در احاديث اهل بيت عليهم السلام مورد تأکيد قرار گرفته، و معصومان بر تفسير و تطبيق انحصاري آيه در خصوص عترت نبوي پاي فشرده و عليه مخالفان بدان احتجاج نموده‌اند. نقطه مشترک اين احاديث، جايگاه ممتاز علمي اهل بيت عليهم السلام در شناخت قرآن و آگاهي از سنّت نبوي است؛ به گونه‌اي که حتي افراد شاخص صحابه و ديگر عالمان نيز چنين دانشي ندارند. در اين پژوهه دو نظريه اسلامي مشهور اهل سنّت و اهل بيت عليهم السلام در باره وارثان برگزيده قرآن بررسي شده و با تکيه بر احاديث اماميه ديدگاه مخالف اهل بيت عليهم السلام نقد شده است.
کليد واژه‌‌ها: وارثان برگزيده قرآن، تفسير تطبيقي، وراثت کتاب، آيات 31- 33 سوره فاطر.
درآمد
آموزه کلامي وراثت قرآن و وارثان برگزيده قرآن، خاستگاهي قرآني دارد. مفاد اين آموزه در آيات (وَ الَّذي أَوْحَينا إِلَيکَ مِنَ الْکِتابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقاً لِما بَينَ يدَيهِ إِنَّ اللهَ بِعِبادِهِ لَخَبيرٌ بَصير * ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذينَ اصْطَفَينا مِنْ عِبادِنا فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌ بِالْخَيراتِ بِإِذْنِ اللهِ ذلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبير * جَنَّاتُ عَدْنٍ يدْخُلُونَها يحَلَّوْنَ فيها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَ لُؤْلُؤاً وَ لِباسُهُمْ فيها حَريرٌ)۱ بيان شده است. مطابق اصل حجيت دلالت ظواهر آيات، مخاطب اصلي و اختصاصي اين آيات پيامبراسلام صلي الله عليه و آله است و مقصود از هر دو عنوان «الکتاب» در آيه «وَ الَّذي أَوْحَينا إِلَيکَ مِنَ الْکِتابِ ... » و آيه «ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذينَ اصْطَفَينا ... »قرآن کريم است که بر پيامبر صلي الله عليه و آله وحي شده و همين قرآن به بندگان برگزيده خداوند به ارث رسيده است. اصالة الظهور، توجه به سياق آيات، عهد بودن الف و لام در الکتاب و دلالت منطوقي، قوي‌ترين دلايل بر اثبات اين هماني کتاب در هر دو آيه است که مفسران اماميه به آنها تأکيد و استدلال نموده‌اند.۲
1.. سوره فاطر، آيه ۳۱- ۳۳: و آنچه از کتاب به سوي تو وحي کردهايم، خود حق [و] تصديقکننده [کتاب‌هاي] پيش از آن است. قطعاً خدا نسبت به بندگانش آگاهِ بيناست. سپس اين کتاب را به آن بندگان خود که [آنان را] برگزيده بوديم، به ميراث داديم؛ پس برخي از آنان بر خود ستمکارند و برخي از ايشان ميانهرو، و برخي از آنان در کارهاي نيک به فرمان خدا پيشگام‌اند؛ و اين خود توفيق بزرگ است. [در] بهشت‌هاي هميشگي [که] به آنها درخواهند آمد. در آنجا با دستبندهايي از زر و مرواريد زيور يابند و در آنجا جامهشان پَرنيان خواهد بود.
2.. التبيان، ج۸، ص۴۲۹؛ مجمع البيان، ج۸، ص۲۴۴؛ الميزان، ج۱۷، ص۴۴؛ تفسير منهاج الصادقين في الزام المخالفين، ج۷، ص۴۴۷.
