حضرت محمد صلي الله عليه و آله هستند که داراي مقام عصمت بوده و در حديث ثقلين۱ به عنوان ثقل قرآن معرفي شده‌اند. دارندگان مقام عترت، منحصر در دوازده معصومي هستند که شيعه آنان را به عنوان امام پذيرفته است.۲ مقصود از وراثت، آگاهي جامع و خطا ناپذير عترت عليهم السلام از تمامت قرآن و سنّتِ پيامبر صلي الله عليه و آله در تبيين و تعليم قرآن است که از طريق وراثت به آنان انتقال يافته است. لازمه اين آگاهي اعطاي فهم و قوه استنباط ويژه و خطا ناپذيري به افراد عترت نبوي است، به گونه‌اي که تحصيل آن فراتر از تعليم و تعلّم عادي باشد. مراد از وصف برگزيده نيز انتخابي و انحصاري بودن وراثت از طريق وحي است. انتخاب عترت نبوي به عنوان وارثان قرآن وحياني و الهي بوده و بر حکمتي خاص استوار است. از اين رو، عموميت بردار و قابل توسعه نيست. تحقق اين وراثت در شان عترت نبوي، در احاديث نبوي و اهل بيت عليهم السلام مورد تأکيد قرار گرفته و معصومان بر تفسير و تطبيق انحصاري آيه در خصوص عترت نبوي پاي فشرده‌اند و عليه مخالفان بدان احتجاج نموده‌اند. افزون بر ادله قرآني - روايي، متکلمان اماميه با استناد به دليل عقل نيز ضرورت وراثت کتاب و سنّت براي عترت را به اثبات رسانده‌اند که در آيه مذکور ضرورت ياد شده از سوي وحي تمهيد شده است. متکلمان اماميه از اين مبنا با عنوان «ايداع علم الکتاب عند العترة و الاحاطة بالسنة» ياد کرده و آن را دليلي برهاني و مستفاد از سنّت نبوي دانسته‌اند که مطابق آن هيچ گونه جدايي بين قرآن و عترت نبوي وجود ندارد و با وجود عترت، ترديدي در شريعت نمي‌ماند و نيازي به کاربرد قياس در استنباط احکام شرعي پيدا نمي‌شود۳ .
روايات تفسيرگر آيه وراثت كتاب
روايات متعددي از اهل بيت عليهم السلام در تفسير آيه وراثت کتاب گزارش شده است. آن‌گونه که در ادامه مقاله نيز خواهد آمد، از ويژگي‌هاي روايات تفسيرگر آيه وراثت کتاب، پرسماني و جدلي بودن آنهاست. توجه به فضاي صدور روايات نشان‌گر اين نکته است که راز صدور برخي از آنها برخي از پرسش‌ها و شبهات بوده است. در اين قسم روايات، مخاطبان از امامان در باره مفهوم و مقصود حقيقي وارثان برگزيده سؤال بوده و امامان در پاسخ به روشنگري پرداخته‌اند.۴ برخي ديگر نيز
1.. إِنِّي تَارِکٌ فِيکُمْ ثَقَلَيْنِ، مَا إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي، أَحَدُهُمَا أَعْظَمُ مِنَ الْآخَرِ، وَ هُوَ کِتَابُ اللهِ حَبْلٌ مَمْدُودٌ مِنَ السَّمَاءِ إِلَي الْأَرْضِ، وَ عِتْرَتِي أَهْلُ بَيْتِي، لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّي يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ. فَانْظُرُوا کَيْفَ تَخْلُفُونِّي فِي عِتْرَتِي؛ من ميان شما دو چيز گران مي‌گذارم تا چنگ به آنها بزنيد بعد از من، گمراه نخواهيد شد. يکي از ديگري بزرگ‌تر است، کتاب خداست که ريسمان آويخته از آسمان به زمين است و عترت من اهل بيتم از يک ديگر جدا نميشوند تا در حوض کوثر بر من وارد شوند. دقت کنيد چگونه با اهل بيت من رفتار مي‌کنيد (بحار الانوار، ج۲۳، ص۱۰۸).
2.. هر چند حضرت زهرا عليها السلام داراي مقام عصمت است، لکن چون امام نيست، تخصصاً از بحث ما خارج است.
3.. «تطور الفقه عند الشيعه في القرنين ۴و ۵»، ص۲۶.
4.. معاني الأخبار، باب معني الظالم لنفسه والمقتصد والسابق، ح۳، ص۱۰۵؛ الکافي، ج۱، ص۲۱۵؛ تفسير أبي حمزة الثمالي، ص۲۷۷ - ۲۷۸.
