بررسي و تحليل احاديث شيعه در باره قضا شدن نماز صبح پيامبر صلي الله عليه و آله - صفحه 137

اين روايت - که در دعائم الاسلام نقل شده - قطع نظر از اعتبار کتابکه در باره آن بحث‌هايي شده و برخي همانند علامه مجلسي روايات آن را تنها به عنوان مؤيد قبول کرده‌اند۱ - مرسل است و اعتبار کافي ندارد.

حديث 8.

و عنه [حسين بن سعيد]، عن النضر بن سويد، عن عبدالله بن سنان، عن ابي عبدالله عليه السلام قال: سمعته يقول: إن رسول الله صلي الله عليه و آله رقد فغلبته عيناه فلم يستقيظ حتي آذاه حَرُّ الشمس، ثم استيقض فعاد ناديه ساعة و ركع ركعتين، ثم صلي الصبح و قال: يا بلال ما لك؟ فقال بلال: ار قدني الذي ارقدك يا رسول الله صلي الله عليه و آله . قال: و كره المقام و قال نمتم بوادي الشيطان؛۲
عبدالله بن سنان مي‌‌گويد: از امام صادق عليه السلام شنيدم که فرمود: رسول خدا صلي الله عليه و آله خوابيد و خواب بر او غلبه کرد؛ به گونه‌اي که بيدار نشد تا اين که گرماي خورشيد او را اذيت کرد. پس بيدار شد و به جايي که اصحابش بودند، برگشت و ساعتي ماند و دو رکعت نماز خواند؛ سپس نماز صبح خواند و به بلال فرمود: تو را چه شده [که ما را بيدار نکردي]؟ بلال گفت: همان کسي که شما را خوابانيد، مرا خواباند. امام صادق عليه السلام فرمود: پيامبر از آن وضعيت ناراحت شد و فرمود: شما در سرزمين شيطان خوابيديد.

بر اساس معيار‌هاي معمول، سند اين حديث، صحيح است.۳ با توجه به آنچه ذکر شد، در هشت روايتي که وجود دارد، دو روايت بنا بر نظر مشهور صحيح هستند و يک حديث نيز موثق است و ديگر احاديث اعتبار کافي ندارند.

ديدگاه موافقان و مخالفان

الف) موافقان

برخي از عالمان و صاحب نظران شيعه با ذکر اين احاديث و استناد به آنها در بعضي از جاها به ظاهر، آنها را پذيرفته‌اند و برخي ديگر، ضمن پذير‌ش مضمون اين احاديث به بعضي از ايرادات وارد شده بر آنها نيز پاسخ داده‌اند.
برخي علما، مانند شهيد اول،۴ شهيد ثاني،۵ علامه مجلسي،۶ شيخ بهايي،۷ جواد

1.. اصول علم الرجال، ص۱۵۴.

2.. تهذيب الأحکام، ج۲، ص۲۶۵؛ الاستبصار، ج۱، ص۲۸۶.

3.. ملاذ الأخيار، ج۴، ص۳۳۶؛ استقصاء الاعتبار في شرح الاستبصار، ج۴، ص۴۷۵.

4.. ذکري الشيعة في أحکام الشريعة، ج۲، ص۴۲۲.

5.. مسالک الأفهام الي تنقيح شرائع الأسلام، ج۲، ص۳۸۵.

6.. مرآة العقول، ج۱۵، ص۱۵۷.

7.. الحبل المتين في أحکام الدين، ص۱۴۹- ۱۵۰.

صفحه از 146