ميآمدند و روز و ساعت و زمان نمازي نبود، مگر آن که متوجهش بودند تا با آنان عليهم السلام نماز برگزار کنند و آنان مؤيد به روح القدس بودند و او آنان را خبر ميداد و تأييدشان ميکرد... و کمتر از خروس نبودهاند که در هنگام نمازهاي واجب بانگ بر ميآوردند ...۱
وحيد بهبهاني ميگويد:
... اين روايت [صحيح عبد الله بن سنان] و آنچه با آن موافقت دارد، هرچند صحيح تلقي ميشوند، ولي دربردارنده موضوعاتي هستند که هيچ يک از شيعيان به آن باور ندارند و عقل و قرآن و رواياتي بر فساد آن دلالت ميکنند.۲
وي در جايي ديگر ميگويد:
گفتار حضرت رسول صلي الله عليه و آله که فرمودهاند: «نمتم بوادي الشيطان»، چنين اعلام ميدارد که شيطان منشأ خواب رفتن آنان شده؛ در حالي که شک و شبههاي وجود ندارد که شيطان جز بر مواليان خود بر مؤمنيني که در اين آيه۳ ذکر شدهاند، هيچ سلطهاي ندارد. پس چگونه بر حضرت رسول صلي الله عليه و آله تسلط خواهد داشت؟!۴
بحراني هم ميگويد:
همه تعجب از اصحاب ما [علماي اماميه] اين است که با وجود اجماعي که بر عدم جواز سهو از پيامبر صلي الله عليه و آله دارند، به طوري که مخالفتي از آنان در اين خصوص ذکر نشده جز از صدوق و استادش ابن وليد - که بر آنان نيز در اين باره خورده گرفتهاند - ، ...چگونه اين اخبار [قضا شدن نماز صبح پيامبر] را پذيرفته و به مثل چنين حکمي که در آن روايات نقل شده است و با اعتقاداتشان مخالفت دارد، اعتماد کردهاند؟!۵
شيخ انصاري نيز بعد از پرداختن به برخي از روايات وارد شده در اين موضوع مينويسد:
انصاف اين است که در خواب ماندن پيامبر صلي الله عليه و آله يا يکي از ائمه معصوم عليهم السلام براي نماز واجب، بخصوص مؤکدترين واجبات، کاستي براي آنان است که اخبار گوياي کمالاتشان، آن را رد ميکند ...؛ بلکه عقل عقلا شهادت ميدهد که سهو در دو رکعت نماز، آسانتر است از اين که پيامبر از نماز صبح خواب مانده باشد و اين که چنين خواب روندهاي بيشتر از سهو کننده سزاوار سرزنش است.۶
1.. جواهر الکلام في شرح شرايع الاسلام، ج۱۳، ۷۲-۷۶.
2.. الحاشية علي مدارک الأحکام، ج۳، ص۳۳۶.
3.. سوره نحل، آيه۱۰۰.
4.. الحاشية علي مدارک الأحکام، ج۳، ۴۰۱.
5.. الحدائق الناضرة، ج۶، ص۲۷۳.
6.. رسائل فقيهه، ص۳۲۲.