4. اخبار المختار، ابراهيم بن محمّد بن سعيد ثقفي (م 283 ق). از نوادگان عموي مختار، اهل کوفه، صاحب مصنّفات مختلف. نجاشي ذيل نام او، پس از نقلي دال بر مدح عموي مختار، او را از ثقات علما دانسته که تمجيدات فراواني داشته است ۱.
5. اخبار المختار ابن ابي عبيده ثقفي، اثر عبد العزيز بن يحيي بن احمد بن عيسي جلودي ازدي بصري ۲.
5. کتاب المختار، ابو جعفر محمّد بن علي بن حسين بن بابويه قمي (شيخ صدوق) (م 381 ق) ۳.
6. مختصر اخبار المختار، ابوجعفر محمّد بن حسن (شيخ طوسي) (م460 ق) ۴.
7. کتاب اخبار المختار، أبو يعلي محمّد بن الحسن بن حمزة الجعفري الطالبي، از شاگردان شيخ مفيد. ۵.
8. شرح الثّار في أحوال المختار، جعفر بن محمّد بن جعفر بن هبة الله بن نما حلي (معروف به ابن نما حلي) (م 645 ق) ۶. مشروح رساله ابن نما در بحار الأنوار ۷.
9. کتاب المختار، [أبو سعيد عبيد] بن كثير العامري ۸.
از مجموع آثار پيشگفته هيچ کدام به صورت کامل و صحيح به دست ما نرسيده است. تنها علامه مجلسي در بحار الأنوار ذيل روايات مختار، رسالهاي کامل را به نام شرح الثّار في احوال المختار نوشته علامه فاضل جعفر بن محمد بن نما آورده است.
نيم نگاهي به «شرح الثّار في أحوال المختار»
علامه مجلسي، اين کتاب را در اختيار داشته و آن را به صورت يک رساله آورده است مينويسد:
اين رساله به طور مختصر، شامل اين مطالب است:
اخبار و احوال مختار؛ اخبار دشمنان اهل بيت عليهم السلام که به دست وي به قتل رسيدهاند تا بدين وسيله قلب مؤمنان و محبّان اهل بيت آرام گيرد؛ بعضي از روايات در باره مختار که حق را در باره وي آشکار ميکند.
ابن نما در مقدّمه اين رساله ميگويد: «من هنگامي که کتاب مقتلي به نام مثير الأحزان و منير سبل الاشجان تأليف کردم جماعتي از اصحاب از من درخواست کردند که به آن، داستان قيام را اضافه کنم و قضيه مختار را شرح دهم».
1.رجال النجاشي، ص ۱۷؛ الفهرست، طوسي، ص ۱۳
2.رجال النجاشي، ص ۲۴۳
3.همان، ص ۳۹۲
4.الفهرست، طوسي، ص ۴۴۷
5.معالم العلماء، ص ۱۳۶
6.الذريعه، ج ۱، ص ۳۷۰
7.ج ۴۵، ص ۳۴۷ ـ ۳۹۰ موجود است
8.معالم العلماء، ص ۱۱۷