خدايي كه حضرت محمّد صلي الله عليه و آله را به حق مبعوث كرد، اگر در قلب جبرئيل و ميكائيل هم چيزي از (محبّت آنان) باشد خدا ايشان را از صورت داخل آتش جهنّم خواهد كرد! ۱.
2. شيخ طوسي روايت پيش‌گفته را به صورت مختصر و مجمل در تهذيب الاحکام آورده است ۲.
ابن حجر نيز نظير اين متن را بيان داشته و به جاي نام آن دو نفر، گفته است: «در دل مختار، حبّ دو بت لات و عزي بوده است» ۳.
روايات مدح
الف. انتقام‌گيرنده اهل بيت عليهم السلام
ترديدي در انتقام‌گيري مختار از دشمنان اهل بيت نيست. اين حرکت وي، خرسندي بازماندگان واقعه کربلا، بويژه امام سجاد عليه السلام و عموم شيعيان را در طول تاريخ در پي داشته است. سه روايت در اين زمينه در دست است:
1. رجال الکشّي: امام باقر عليه السلام فرمود: به مختار ناسزا نگوييد. همانا او قاتلان ما را کشت و به خون‌خواهي ما قيام کرد. زنان بيوه ما را شوهر داد و در سختي، مال را بين ما قسمت کرد ۴.
2. رجال الکشّي: امام صادق عليه السلام فرمود: هيچ زن هاشميهاي از ما شانه به سر نزد و خضاب نگرفت تا موقعي كه مختار سر قاتلان امام حسين عليه السلام را نزد ما فرستاد ۵. ابن عساکر در تاريخش نقل مي‌کند: پس از کشته شدن ابن زياد، کسي از بني هاشم باقي نماند مگر اين که خطبه‌اي در تمجيد مختار و دعايي براي او ايراد کردند ۶.
آية الله خويي اين روايت را صحيح دانسته‌اند ۷.
3. رجال الکشّي: عمر بن علي بن الحسين عليه السلام گفت: هنگامي كه سر ابن زياد و سر عمر ابن سعد را نزد حضرت علي بن الحسين عليه السلام آوردند، آن حضرت خداي را سجده كرد و فرمود: سپاس مخصوص آن خدايي است كه خون ما را از دشمنان طلب كرد. خدا به مختار جزاي خير عطا فرمايد ۸.
4. پيش‌گويي‌هايي منتسب به امام علي عليه السلام از قول نبي اکرم صلي الله عليه و آله ، امام حسين عليه السلام، و ميثم تمّار در باره مختار وارد شده است که رجالياني از جمله مامقاني۹ آن را دال بر مدح مختار دانسته‌اند:
1.ص ۵۶۷
2.ج ۱، ص ۴۶۶
3.الاصابه، ج ۶، ص ۲۷۶
4.ص ۱۲۶
5.ص ۱۲۸
6.موسوعة الامام الحسين عليه السلام، ج ۸، ق ۲
7.معجم الرجال، ج ۱۸، ص ۹۵
8.. بعضي از علما و رجالياني چون مامقاني، اين پيش‌گويي‌ها را دال بر مدح مختار دانسته‌اند خصوصاً پيش‌گويي پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله که علي عليه السلام آن را نقل مي‌کند که بعد از کشته شدن حسنين، غلامي از قبيله ثقيف که وي را مختار بن ابي عبيد نامند انتقام اهل بيت عليهم السلام را خواهد گرفت. و بعد از اين گفتگويي است که ميان مختار و حجّاج رخ مي‌دهد که البته مامقاني مي‌گويد: «به دليل سهو راوي، اين جريان در اصل، حجاج نبوده، بلکه ابن زياد بوده است».
نمونه ديگر، پيش‌گويي امام حسين عليه السلام به اهل عراق است:
پروردگارا! باران آسمان را به روي اين مردم ببند! ايشان را قحطي نظير قحطي زمان حضرت يوسف دچار بفرما! غلام ثقيف را بر اين مردم به نحوي مسلّط كن كه جام مرگ را كه از صَبِر (گياهي است فوق‌العاده تلخ) تلخ‌تر است به ايشان بچشاند و احدي از اينان را باقي نگذارد؛ هر كشتني به كشتني و هر ضربهاي به ضربهاي.
او انتقام من، دوستانم، اهل بيتم و تابعين مرا بگيرد. زيرا اينان ما را فريب دادند و به ما دروغ گفتند و ما را تنها نهادند. تو پروردگار مايي، ما به تو توكّل كردهايم و به سوي تو بازگشتهايم و بازگشت به سوي تو خواهد بود (بحار الأنوار، ج ۴۵، ص ۱۰۹). البته اوّلاً متون اين پيش‌گويي‌ها اضطراب دارند. ثانياً اسناد آن‌ها مخدوش است و در مجموع اعتمادآفرين نيست.
