هـ‌ ‌. علامه مجلسي هم پس از نقل روايت شفاعت مختار توسّط پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله مي‌نويسد: «اين روايت، جمع روايات و اخبار وارده در باره مختار است. مختار در ايمان و يقين، کامل نبوده و در قيام و حکومتي که انجام داد صريحاً مأذون از جانب امام زمان خويش نبوده است، لکن به دليل خيرات بسياري که به دست او جاري شده و به وسيله آن انتقامي که از قتله کربلا انجام داد، سبب تشفّي قلوب مؤمنان شد. لذا عاقبت امر او، نجات و خير خواهد بود و مصداق اين آيه خواهد شد: وَ آخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلًا صالِحاً وَ آخَرَ سَيئاً عَسَي اللّهُ أَنْ يتُوبَ عَلَيهِمْ^۱۲.
و. مامقاني، ديگر رجالي شيعه، روايات ذمّ او را معتبر ندانسته و مي‌نويسد: «در اسلام او ايرادي نيست، بلکه او امامي مذهب و معتقد به امامت امام سجاد عليه السلام بوده است». ايشان جهت اثبات اين امر چهار دليل مي‌آورد:
1. اگر مختار قائل به امامت امام سجاد عليه السلام نبود، لازم بود به مقتضاي ضرورت مذهب، مخلّد در آتش مي‌بود و توسّط سيّد الشهداء عليه السلام شفاعت نمي‌شد.
2. دعاي خير امام سجاد عليه السلام و سه بار ترحم امام صادق عليه السلام براي او.
3. اگر علي عليه السلام مي‌دانست مختار موالي امام سجاد عليه السلام نمي‌شد، او را روي پاي خويش نمي‌نهاد و به او لطف قرار نم‌کرد.
4. ارسال هدايا به امام سجاد عليه السلام هم‌چنين دليل ردّ هديه توسط امام را شرايط تقيّه‌اي آن دوران بيان کرده‌اند ^۳.
مامقاني پس از ردّ شبهات ديگر، در نهايت مي‌گويد:
اين مرد، مذهبش امامي بوده و قيام و حکومت او با اجازه امام عليه السلام بوده است. وثاقت وي از متون استنباط نمي‌شود و ثابت نيست، امّا در باره او مدح و ستايش رسيده است، چنان که وي را در شمار افراد «حسان» قرار مي‏دهند. و اگر هيچ مدحي جز طلب رحمت امام باقر عليه السلام ـ آن هم سه بار در يک سخن ـ براي او نبود، همين وي را کفايت مي‏کرد که در زمره نيکان قرار گيرد ^۴.
ز. رجاليان و نويسندگان معاصر معمولاً نسبت به شخصيت مختار مثبت انديشيده‌اند. علامه عبد الرزاق مقرم، از جمله کساني است که در عصر حاضر پژوهش‌هايي را در باره شخصيت مختار سامان داده و با نوشتن کتاب تنزيه المختار بر اين باور است که روايات ذمّ مختار همگي دروغ و باطل است ^۵.
ح. صاحب قاموس الرجال، با بر نمودن شواهدي از متون تاريخي عامّه بر اين عقيده پافشاري مي‌کند که امامان بر اساس تقيّه او را مذمّت کرده‌اند. شوشتري مي‌گويد: «امامان از باب تقيّه