پاسخ به شبهه
ديديم که در توسّل تنها مورد اختلاف، توسّل در زمان حيات برزخي است که فقط وهابيان، اين توسّل را قبول ندارند. دلايل مخالفان نيز بيان شد. اينک بر اساس دلايل رد، به شبهه پاسخ ميدهيم.
عمل صحابه
آلباني، دليل بدعت دانستن توسّل را عمل صحابه ميدانست. يعني چون صحابه به اين روش عمل نکردهاند، اين عمل، نا مشروع و بدعت است. در حالي که:
اوّلاً، ديديم که صحابه هم خودشان متوسّل ميشدند و هم بر اين کار امر ميکردند.
ثانياً، عمل نکردن، دليل بر نا مشروع بودن عملي نيست. به فرض که صحابه به اين صورت عمل نکرده باشند ـ که البته عمل نمودهاند ـ باز هم بر اساس قواعد علمي، عمل نکردن، دليل بر حرمت کاري نيست بلکه عکس آن صادق است. يعني عمل کردن، دليل بر جواز آن عمل است.
توسّل، توحيد يا شرک؟
در کلام محمّد بن عبد الوهاب ديديم که علّت بدعت شمردن توسّل را مشرکانه بودن اين عمل ميدانند. براي تحليل درست موضوع و در نتيجه پاسخ صحيح به آن، بايد علل مشرکانه دانستن اعمال را بررسي کنيم.
او ميگويد توسل، خواندن غير خداست و خواندن هرکس عبادت اوست. پس توسّل، عبادت غير خداست که همان شرک است. براي پاسخ به اين شبهه بايد دانست عبادت چيست؟ و توحيد در عبادت کدام است؟ آيا هر تعظيم و تکريمي، مصداق پرستش غير خداست؟
ابن منظور ميگويد: «معني العبادةِ في اللغة الطاعةُ مع الخُضُوعِ؛ عبادت به معناي فرمانبري همراه با خضوع، خشوع و افتادگي است» ۱.
اين تعريف با وجود جامعيت، مانع اغيار نيست؛ زيرا اگر صرف خضوع و اظهار فروتني عبادت باشد: