بانوان خاورشناسان شيعه‌پژوه(با تكيه بر آثار لالاني، ماركوس و اشميتكه) - صفحه 184

مقاله‌ها

1. نسخه‌اي کهن از کتاب «الذخيره» شريف مرتضي (تاريخ کتابت: 472 ق)، مجلّه معارف، ش 59.
2. تصحيح مجدّد «المنهاج في اصول الدين» زمخشري، مجلّه معارف، ش 60.
3. مواجهه قرائيم با تفکّر ابو الحسين بصري بر مبناي مجموعه فرکويچ در سن پطرزبورگ، مجلّه هفت آسمان، ش33.

سخنراني‌ها

1. سخنراني در همايش بين‌ المللي علامه قطب ‌الدين شيرازي، طبيب و فيلسوف برجسته قرن هفتم هجري با عنوان «مجموعه‌اي نويافته به خط قطب ‌الدين شيرازي».۱
2. پنجمين سخنراني از سلسله‌ سخنراني‌هاي مطالعات شيعي با عنوان «پذيرش تفکّرات ابو الحسين البصري و ابن الملاحيمي توسّط زيديه»: حسام‌ الدين عبد الله بن زياد العنسي (وفات 1268 ميلادي).۲در اين سخنراني، پروفسور اشميتکه با اشاره به قرن دوازده ميلادي استدلال مي‌کند که در نتيجه اتّحاد زيديان خزر و زيديان يمن در طي امامت ابو‌ طالب الاخير (1126م)، انتقال گسترده دانش از ايران به يمن آغاز گرديد. اين انتقال دانش به تدريج در طي قرن دوازدهم ميلادي تا زمان وفات امامشان، المنصور بالله عبد الله بن حمزه در 1217 ميلادي افزايش يافت. در نتيجه اين انتقال، مرکز فرهنگي زيديه رفته رفته از مناطق کوهستاني جنوب درياي خزر به يمن منتقل گرديد. اين امر متعاقباً با شکوفايي مجدّد الهيات معتزله مصادف بود. معتزله، گروهي از دانشمندان صدر اسلام، مدافع خردورزي بشري بودند. آن‌ها بر احکامي همچون وحدانيت خدا و عدالت و هم‌چنين اختيار بشري تأکيد مي‌ورزيدند. در طي قرن‌هاي دوازده و سيزده ميلادي از ميان تأليفات معتزله، آثار قاضي القضات عبد الجبار الهمداني به همراه آثاري از شاگردان و همراهانش به يمن رسيد. عبد الجبار، رئيس و دانشمند برجسته بهشميه، يکي از گروه‌هاي اصلي معتزله در زمان وي بود. در طي اين دوره، زيدي‌هاي يمن با تعاليم ابوالحسن البصري (وفات 1054 م)، از شاگردان پيشين عبد الجبار که بعدها به خاطر بنيان نهادن آخرين مکتب نو در معتزله معروف گرديد، آشنا گرديدند. اکثريت زيدي‌هاي قرن دوازده ميلادي يمن، پيروان معتقد بصران و به طور مشخّص‌تر، نظريات بهشميه بوده‌اند. با اين حال نفوذ تعاليم ابو الحسين البصري به تدريج افزايش پيدا کرد. پروفسور اشميتکه با طرح اين فرايند به سخنراني خود خاتمه داد و يکي از اوّلين زيدي‌هاي يمن را که به وضوح بعضي از مواضع نظري ابو الحسين البصري و ابن الملاحيمي را بر بهشاميه‌هايي همچون عبد الله بن زياد العنسي (1268م) ترجيح مي‌داده‌ است، برجسته نمود (ر.ک: پايگاه مؤسّسه مطالعات اسماعيلي).

1.. پس از برگزاري همايش صفي ‌الدين ارموي در سال ۱۳۸۳، دومين همايش دو سالانه فرهنگستان هنر جمهوري اسلامي ايران در خرداد ماه سال جاري به بررسي جايگاه، شخصيت و آراي علامه قطب‌ الدين شيرازي، طبيب، فيلسوف و موسيقي‌دان برجسته قرن هفتم هجري اختصاص يافت.

2.. اين سخنراني در مه ???? (اردي‌بهشت ۱۳۸۹ ) توسّط پروفسور زابينه اشميتکه، استاد مطالعات اسلامي در دانشگاه فري برلين، ارائه گرديد.

صفحه از 191