مسلمان مرتکب گناه کبيره

در نگاه اشميتكه در رويكرد سنّتي، شيعه، انجام فرائض را جزء تعريف ايمان نمي‌آورند بلکه ايمان را تصديق به قلب که شامل معرفت اصول دين است تعريف مي‌کنند. اين تصديق در صورتي معتبر است که راهنماي مؤمن به معرفت اصول دين باشد. اين مفهوم ايمان کاملا مورد قبول علامه است ^۱. با اين تعريف از ايمان، که بر عامل معرفت صرف نظر از انجام فرائض تأکيد مي‌کند موضع، شيعه تقريباً شبيه موضعي است که معمولاً مرجئه را تداعي مي‌کند.

نقد و بررسي

در نقد اين مطلب بايد نظر چهار دسته خوارج، مرجئه، معتزله و شيعه را آورد تا ببينيم آيا موضع شيعه شبيه مرجئه است و اشميتکه در اين نسبت‌دهي راه صواب را رفته يا خطا کرده است؟
عقيده مرجئه: مسلماني که مرتکب گناه کبيره مي‌شود، نه تنها کافر نيست بلکه او را هم مي‌توان مؤمن خواند چه برسد به مسلمان ^۲.
عقيده خوارج: مسلماني که مرتکب گناه کبيره مي‌شود، کافر است.
عقيده معتزله: مسلماني که مرتکب گناه کبيره مي‌شود، نه مي‌توان او را کافر دانست و نه مي‌توان او را مسلمان خواند ^۳.
عقيده شيعه: بر طبق مذهب شيعه و نظر امامان معصوم عليهم السلام ، ميان اسلام و ايمان تفاوت است:
الف. اسلام، يعني اظهار و اقرار به ارکان اصلي دين، مانند توحيد، نبوّت و معاد.
ب. ايمان، يعني همراهي اقرار زباني همراه با اعتقاد قلبي و عمل خارجي (انجام عبادات و دوري از محرمات).
اينک براي اثبات انتساب اين نظر به شيعه، چند حديث از کتاب‌هاي مشهور اماميه مي‌آوريم و بخشي از گفتار متکلّمان را که مبتني بر پذيرش اين احاديث مي‌آوريم، هر چند که قسمتي از سخن ايشان به ظاهر مؤيّد نظر اشميتکه است:
يك. احاديث