روش‌شناسي تفسير « المنير في العقيدة و الشريعة و المنهج » - صفحه 199

تناسب سوره‌هاي آل عمران و بقره: تشابه خلقت آدم و عيسي. در سوره بقره، خلقت آدم ذکر شد و در سوره آل عمران، خلقت عيسي عليه السلام و بيان شباهت آن دو در خلقت غير معمولي ۱.
تناسب سوره‌هاي الشرح و الضحي: تناسب بين اين دو سوره زياد است، تفاوتشان درجمله و موضوع است؛ چون در هر دو تعدّد نعمت‌هاي خداوند بر پيامبرش و هم‌چنين شکر نعمت‌ها آمده است. در سوره قبل آمد (ألم يَجدک يَتيماً فَاوي)۲ و در اين‌ جا با واو عطف اضافه کرد (ألم نَشرح لکَ صدرک)۳. و به همين دليل بعضي از گذشتگان اين دو سوره را بدون بسمله ميانش يک سوره به شمار مي‌آوردند. و طبق صحيح‌ترين تواتر، آن‌ها دو سوره بودند و فقط از نظر معنا با هم ارتباط دارند ۴.

ب. موضوع سوره اوّل خاص‌تر و سوره دوم عام‌تر

در سوره اوّل، موضوع، خاص‌تر و در سوره بعد، عام‌تر بيان مي‌شود.

نمونه‌ها:

تناسب سوره‌هاي مريم و طه: در سوره مريم، قصه تعدادي از انبيا به طور خلاصه بيان شد و سوره طه به طور مفصل‌تر به اين مطالب مي‌پردازد ۵.
تناسب سوره‌هاي نساء و آل عمران: پايان سوره آل عمران، امر به تقوا براي مؤمنان و شروع سوره نساء امر به تقوا براي همه مردم است ۶.

ج. سوره دوم در تأييد مطلب سوره اوّل

مطالب سوره دوم، براي اثبات و تأييد سوره قبل آمده است.

نمونه‌ها:

تناسب سوره‌هاي مريم و طه: در آخر سوره مريم، آسان بودن قرآن به زبان عربي، زبان محمّد، براي بشارت و انذار ذکر شد، و سوره طه با تأکيد بر آن مطالب شروع مي‌شود.
تناسب سوره‌هاي آل عمران و بقره: هر دو در اثبات فلاح و رستگاري براي مؤمنان است؛ سوره آل عمران ختم شد به (وَ اتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ۷ و در اوّل سوره بقره آمد: (أُولئِكَ عَلى‏ هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُون)۸۹.
تناسب سوره‌هاي تين و شرح: خداوند در هر دو سوره، کامل‌ترين انسان را از لحاظ خلقت و خلق و خوي بيان کرد سپس در سوره تين عاقبت انسان را در صورت سرکشي از اوامر رسول خدا، داخل شدن در جهنّم و در صورت ايمان آوردن و عمل صالح انجام دادن، داخل شدن در بهشت مي‌داند ۱۰.

1.ج ۲، ص ۱۵۲

2.ضحي / ۶

3.شرح / ۱

4.همان، ج ۱۵، ص ۶۷۸

5.ج ۸، ص ۵۱۹

6.ج ۲، ص ۵۵۲

7.آل عمران / ۲۰۰

8.بقره / ۵

9.ج ۲، ص ۱۵۳

10.ج ۱۵، ص ۶۸۸

صفحه از 226