روش‌شناسي تفسير « المنير في العقيدة و الشريعة و المنهج » - صفحه 212

هر مادّه مسکري که عقل را از بين ببرد و صحّت بدن و مال انسان را ضايع کند و کرامت و شخصيت انسان را مانند شراب از بين ببرد حرام است. مانند بعضي از سموم که زير پوست تزريق مي‌شود يا به وسيله بيني استشمام مي‌شود. مانند مورفين، کوکايين و هرويين. و هر بازي که در آن ورشکستگي است و عوض ندارد و اموال مردم را به ناحق خوردن، حرام است؛ زيرا از نظر عقلي تلاشي نکرده است. مانند قمار، مسابقه‌اي که يکي از مسابقه‌دهنده‌ها پيروز و بقيه ورشکسته مي‌شوند و ضرر مي‌بينند. برگه‌هاي شانس و مانند آن نيز حرام است؛زيرا مالي از بين مي‌رود يا مالي از راه غير شرعي کسب مي‌شود و اين امر ضررهاي زيادي را براي گروهي از افراد دارد ۱.

توضيح کامل مسائل اخلاقي در آيات

وهبه زحيلي ذيل آيات اخلاقي، مسائل اخلاقي را به طور کامل توضيح مي‌دهد و سعي مي‌کند نقاط مبهم و سؤال‌ها را پاسخ دهد.
نمونه‌ها:
الف. ذيل آيه (يا أَيهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يأْكُلَ لَحْمَ أَخيهِ مَيتاً فَكَرِهْتُمُوه)۲، انواع ظن و گمان را مطرح مي‌کند:
1. گماني که واجب است يا مأمور به آن هستيم: گمان نيکو داشتن به خداوند و مؤمنان است.
2. گماني که حرام است: سوء ظن داشتن به خداوند و مسلمانان است. امّا کسي که آشکارا گناه مي‌کند، سوء ظن به او حرام نيست. و گاهي خداوند امر مي‌کند که انسان از مواضع ريب و شکي که همراه با تهمت است دوري کند.
3. گمان مستحب: مانند گمان نيکو داشتن به برادر مسلمان است.
4. ظنّ مباح: مانند ظن در استنباط احکام شرعيه و عمل به بيشتر گمان‌ها درباره شک در نماز و... است (ج 13، ص 593 و 594).
ب. در مورد تجسّس کردن مي‌نويسد: «تجسّس در امور مخفي و پوشيده مردم، از بزرگ‌ترين گناهان است امّا تجسّس و گوش دادن به خبري از قومي که آن خبر براي آن قوم ناپسند باشد، حرام است». و گاهي براي خبر پسنديده و خير نيز به کار مي‌رود. همان طور که خداوند مي‌فرمايد: (فَتَحَسَّسُوا مِنْ يوسُفَ وَ أَخيه)۳۴.
ج. بحث غيبت را به طور کامل توضيح داده و تفاوت غيبت، افک و بهتان را بيان مي‌کند سپس طبق شرايطي خاص براي غيبت، تبصره و استثنا را مي‌آورد:

1.ج ۱، ص ۶۵۱

2.حجرات / ۱۲

3.يوسف / ۸۷

4.ج ۱۳، ص ۵۹۴

صفحه از 226