و مراد از متشابه در آيه (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَديثِ كِتاباً مُتَشابِها)^۱ شبيه بودن برخي از آيات با برخي ديگر در حسن، صدق و هدايت و سالم بودن از تناقض و اختلاف است. همان طور که خداوند مي‌فرمايد: (وَ لَوْ كانَ مِنْ عِنْدِ غَيرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فيهِ اخْتِلافاً كَثيرا)^۲۳.
بحث مهم در باره محکم و متشابه اين است که تأويل آيات متشابه را چه کسي مي‌داند؟ مفسّران نظرات مختلفي را ذيل آيه هفت آل عمران مطرح کرده‌اند. برخي واو موجود در آيه را واو عطف و راسخان در علم را هم آگاه به تأويل آيات متشابه مي‌دانند و برخي واو را استيناف دانسته و فقط خداوند را آگاه به تأويل آيات متشابه مي‌دانند.
وهبه زحيلي، واو را عطف دانسته است و راسخان در علم را با خبر از آيات متشابه مي‌داند و مي‌نويسد:
برخي از صحابه بر الله وقف مي‌کنند و جمله بعد را استينافيه مي‌دانند و اهل اصول واو را عطف دانسته‌اند. ابن عباس مي‌گويد: من از راسخان در علم هستم.م يعني از کساني که علم به تأويل آيات دارند.
بنا بر اين، راسخان در علم متشابه را مي‌دانند؛ زيرا خداوند کساني را که آيات را به قصد گمراهي و فتنه به تأويل مي‌برند سرزنش کرده است. و راسخان در علم اين گونه نيستند. آن‌ها اهل يقين هستند و هنگامي که متشابه را مي‌فهمند در آن اختلافي ندارند ^۴.

5. قرائات

در روايتي عمر از رسول خدا صلي الله عليه و آله نقل مي‌کند که فرمود: «اِنّ هذا القرآن أنزل علي سبعة أحرف، فاقرئوا ما تيسّر منه». نزول قرآن بر هفت حرف، مسئله‌اي است که مفسّران نظرات مختلفي در باره آن بيان کرده‌اند.
مفسّر تفسير المنير مراد از «سبعة احرف» را هفت لهجه و لغت از لغات و لهجات عرب مي‌داند؛ چون آن‌ها امّي بودند و بسيار کم مي‌نوشتند امّا پس از آن در زمان عثمان بر طبق لهجه قريش که فصيح‌ترين لهجه‌ها بود، مصحف‌ها يکي شدند و قرآن به يک لهجه و قرائت واحد بازگشت. وي نظر کساني که آن را قرائات هفت‌گانه مي‌دانند، رد مي‌کند و قرائات هفت‌گانه و ده‌گانه را متواتر نمي‌داند و مي‌نويسد: «آن لغاتي که لفظ در آن‌ها زيباتر بود: قريش، هذيل، تميم، ازد، ربيعه، هوازن، سعد بن بکر. بحث قرائات در عصر تابعين منتشر شد و سپس در قرن چهار با تأليف کتاب درقرائات بر آن اعتماد شد. بنا بر اين متواتر نيست» ^۵.