ب. (يا أَيهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لا يهْدِي الْقَوْمَ الْكافِرينَ)۱.
مفسّر المنير ذيل اين آيه به گونهاي سبب نزول را مطرح ميکند که جاي هيچ فضيلتي براي حضرت علي عليه السلام نماند؛ يعني آن چه رسول خدا صلي الله عليه و آله به دليل ابلاغ نکردنش مورد سرزنش بود، بخشي از رسالتش بوده است. او مينويسد:
از حسن بصري نقل شده است که رسول خدا فرمود: «خدايا! مرا به رسالت برگزيدي امّا اين امر بر من سخت است و ميدانم که مردم مرا تکذيب ميکنند و وعده دادند که مرا اذيت کنند». و خداوند نازل کرد: (يا أَيهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيك). و در روايتي ديگر است که وقتي اين قسمت نازل شد حضرت فرمود:« چگونه اين کار را انجام دهم، من تنها هستم و آنها تعداد بيشماري». پس نازل شد: (وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَه).
و از عايشه نقل است که پيامبر ميترسيد تا اين که اين آيه نازل شد.
در روايتي ديگر از حضرت سؤال کردند: اين آيه چه زمان نازل شد؟ فرمود: در موسم حج که مشرکان عرب و مردم ديگر جمع بودند، جبرئيل فرود آمد و اين آيه را نازل کرد. پس نزد عقبه ايستاد و فرمود: «اي مردم! چه کسي مرا بر ابلاغ رسالت پروردگارم ياري ميکند تا برايش بهشت باشد؟ اي مردم بگوييد: لا اله الا الله. من رسول خدا هستم. درستکار باشيد و براي شما بهشت است». پس فرمود: «کسي باقي نماند، نه مردي و نه کنيزي و نه بچهاي مگر اين که با خاک و سنگ پرتاب ميکردند و ميگفتند: تو دروغگويي و.... پس گفت: خدايا! قوم مرا هدايت کن آنها نميدانند و مرا عليه آنها ياري کن... » ۲.
ج. (وَ يطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى حُبِّهِ مِسْكيناً وَ يتيماً وَ أَسيرا)۳.
در سبب نزول اين آيه، وهبه زحيلي روايتي نقل ميکند که نزول آن را در شأن اهل بيت ميداند امّا بدون دليل اين روايت را صحيح نميداند. بي دليل کنار گذاشتن رواياتي را که حتي خودش نيز نقل ميکند نشان ميدهد که تعصّب بي جاي اهل سنّت باعث شده است که اين مفسّر نيز در مورد اين آيات دقّت لازم را نداشته باشد. اين که خود ايشان سبب نزول را مؤثّر در تفسير ميداند و آن را براي فهم دقيق آيه لازم ميداند امّا در بعضي جاها اين نکته را فراموش کرده و دقّت لازم را ندارد ۴. وي مينويسد:
مقاتل ميگويد اين آيه در باره مردي از انصار نازل شد که در يک روز مسکين و يتيم و اسير را طعام داد. اهل تفسير، نزول اين آيه را درباره علي و فاطمه ـ رضي الله عنه ـ و فضّه کنيزشان ميدانند امّا اين قصه صحّت ندارد.