روش‌شناسي تفسير « المنير في العقيدة و الشريعة و المنهج » - صفحه 224

7. آيه وضو

وهبه زحيلي در تفسير آيه (يا أَيهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَي الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيدِيكُمْ إِلَي الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَين)۱ مانند ساير مفسّران اهل سنّت، چگونگي وضو گرفتن را به نوعي تفسير مي‌کند که با وضو گرفتن در شيعه تفاوت دارد. واجبات وضو در اين آيه چهار تاست. واجب اوّل، شستن صورت و واجب دوم، شستن دست‌ها از ابتداي انگشتان تا آرنج است. وي در باره «الي المرافق و الي الکعبين» مي‌نويسد: «آن چه بعد از "الي" مي‌آيد نهايت است براي آن چه ما قبلش آمده است».
مفسّر براي اين معنا از آيه‌هاي قرآن نمونه مي‌آورد که در آيه (مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلي الْمَسْجِدِ الْأَقْصَي)۲ آن چه بعد از «الي» مي‌آيد در حکم ما قبلش است و اسراء تحقّق نمي‌يابد مگر با داخل شدن در مسجد الاقصي. و طبق آيه (ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَي اللَّيلِ)۳ اگر شب، در حکم روز داخل شود لازمه آن وصل شب به روز است و اين در حقّ ما غير مشروع است؛ پس يکي از اين دو بايد باشد. امّا در باره «الي المرافق» و «الي الکعبين» دليلي نيست که يکي از اين دو باشد و طبق نظر اجماع واجب است آرنج و کعبين شسته شود ۴.
در مورد «الي» و اختلاف نظر با شيعه مطلبي ذکر نمي‌کند.
واجب سوم، مسح سر است. نظرات مختلف را در مورد مسح بيان مي‌کند و در آخر نتيجه مي‌گيرد که براي مسح سر عددي ذکر نشده و مسح سر نزد جمهور علما از ابتداي سر شروع مي‌شود ۵.
واجب چهارم، شستن پاها از انگشتان به سمت برآمدگي پاست. در اين مورد مي‌نويسد: «به دليل اين که طبق روايات، پيامبر، و صحابه و تابعين اين گونه وضو مي‌گرفتند. اجماع امّت شستن پاها را واجب مي‌دانند» ۶.

برتري‌هاي تفسير

تفسير المنير، برتري‌هايي دارد که باعث شده است، بسيار مورد توجّه قرار گيرد، بارها چاپ شود و به زبان‌هاي ديگر ترجمه شود. برخي از برجستگي‌هاي اين تفسير عبارت اند از:
1. عنوان دادن به هر آيه يا مجموعه آيات: مفسّر تمام آيات را به مجموعه آيات (شامل يک، دو آيه يا بيشتر) تقسيم کرده و بر اساس موضوعي که دارند، عنواني خاص براي آن‌ها انتخاب مي‌کند تا خواننده با نماي کلّي آيات آشنا شود و معاني آيات و تفسير آن را بهتر در ذهن خود ترسيم کند. به عبارت ديگر، سوره، موضوع‌بندي شده است و مخاطب موضوعات هر سوره را در

1.مائده / ۶

2.اسراء / ۱

3.بقره / ۱۸۷

4.ج ۳، ص ۴۵۳ و ۴۵۴

5.ج ۳، ص ۴۵۴

6.ج۳، ص ۴۵۵

صفحه از 226