بعد از ردّ ادّعاها و پندارهاي گيوم، او در پاسخ اين ادعاي ستوبرت که ميگويد «پيامبر خدا امّي و بي سواد نبوده است، بلکه با توجّه به برخي کتب سيره، او شخصاً مفاد صلح حديبيه را نوشته است و اين دليلي بر باسوادي اوست و اين که او، ميتوانسته آموزههاي يهود و نصارا را از کتب مرجع آنها استخراج كند»، رواياتي از کتب صحيح مسلم و صحيح بخاري نقل ميكند که بيانگر اين مطلب است، حضرت علي عليه السلام به دستور نبي صلي الله عليه و آله اين صلحنامه را نگاشته است. همچنين آيه 157 سوره اعراف ?کساني که از نبي امّي و درس نخوانده تبعيت ميکنند? را دليلي ديگر بر امّي بودن پيامبر صلي الله عليه و آله ميداند.
البته مستندات روايي از کتب حديثي ميتواند، نوعي پاسخگويي تاريخي و مقبول اهل علم باشد؛ ولي شايد براي دليل قرآني ايشان، اين اشکال را مطرح کنند که اين پاسخ، پاسخي درون ديني است. به اين شکل که مسلمانان ادعا ميکنند، پيامبر زمان نزول وحي، امّي بوده است؛ زيرا قرآني که خودش آورده است، اين مطلب را بيان ميکند. لازم بود، وي پيش از استناد به قرآن، مرجع بودن قرآن را اثبات كند ۱ و اين كه قرآن کتابي وحياني ۲، خالي از هرگونه اوهام، خيالپردازي و دروغ است. آنگاه از مباحث قرآني براي اثبات ادعاي خود استفاده کند که با قيد شرطي که گذشت، امري پسنديده است.
همچنين براي رد اتهام ستوبرت که مدعي است، تغيير قبله به خواست نبي صلي الله عليه و آله و براي منحرفكردن اذهان عموم از خواستگاه انديشه توحيدي او بوده است، ميگويد:
موضوع تغيير قبله، نزد مسلمانان امري معروف است و علّت آن، امر و دستور خداوند بوده است و دليل ما آيه 144 سوره بقره است که خداوند فرمود : «و البته روي تو را به سوي قبلهاي گردانيم که از آن خشنود شوي». همچنين اين جريان در سنّت صحيح آمده است.
بهتر بود ايشان علاوه بر پاسخ نقلي، از پاسخ نقضي هم استفاده ميكرد:
مسلمانان ادعا دارند، تغيير قبله به خواست پيامبر صلي الله عليه و آله نبوده است؛ زيرا آيات قرآن كه مستندي وحياني است، مؤيّد اين مطلب است. اگر تغيير قبله به ميل نبي صلي الله عليه و آله انجام شده است، آيا بهتر نبود در همان اوايل بعثت، به اين امر اقدام ميكرد و مدّتي طولاني، طعنههاي اهل کتاب را به جان نميخريد. شما که ادعا داريد تغيير قبله به خواست نبي صلي الله عليه و آله بوده است، براي اثبات اين ادبعا چه دليلي داريد؟
اما براي رد تهمتهاي جويتين که مدعي است: «رسول خدا، انديشه توحيدي را از يهود گرفته است»، ميگويد: «در کتاب الاعتصام در صحيح بخاري آمده است که نبي صلي الله عليه و آله صحابهاش را به
1.تحليل زبان قرآن و روش شناسي فهم آن، ص ۱۲۷
2.همان جا