حضرت علي عليه السلام در وصف طاووس، روش خوب ديدن را به همه آموزش داده است. ايشان طاووس را به دقت مشاهده کرده و سپس به وصف کردن آن پرداخته است: «وَ مِنْ أَعْجَبِهَا خَلْقاً الطَّاوُوسُ الَّذِي أَقَامَهُ فِي أَحْكَمِ تَعْدِيلٍ وَ نَضَّدَ أَلْوَانَهُ فِي أَحْسَنِ تَنْضِيدٍ بِجَنَاحٍ أَشْرَجَ قَصَبَهُ وَ ذَنَبٍ أَطَالَ مَسْحَبَهُ إِذَا دَرَجَ إِلَى الْأُنْثَى نَشَرَهُ مِنْ طَيهِ وَ سَمَا بِهِ مُطِلًّا عَلَى رَأْسِهِ كَأَنَّهُ قِلْعُ دَارِي عَنَجَهُ نُوتِيهُ يخْتَالُ بِأَلْوَانِهِ وَ يمِيسُ بِزَيفَانِهِ يفْضِي كَإِفْضَاءِ الدِّيكَةِ وَ يؤُرُّ بِمَلَاقِحِهِ أَرَّ الْفُحُولِ الْمُغْتَلِمَةِ لِلضِّرَاب؛ يكى از شگفت‌انگيزترين آن‌ها طاووس است كه در موزونترين شكلش بيافريد، و با رنگ‌هاى مختلف به عالي‌ترين صورت رنگآميزى كرد، با بال‌هايى كه شاه‌پرهاى آن را بر يكديگر قرار داد، و دمى كه دامنه آن را طولانى گردانيد كه هنگام حركت به سوى جفت خويش آن را از هم مىگشايد و همچون چترى بر سر خود سايبان مىسازد، گويى بادبان كشتى است كه ناخدا آن را بر افراشته، و هر لحظه آن را به طرفى مىچرخاند. با اين همه زيبايى و رنگ در دريايى از غرور فرو مىرود، و با حركات متبخرانهاش به خود مىنازد و همچون خروس با ماده خويش مىآميزد، و همانند حيوانات نرى كه از طغيان شهوت به هيجان آمدهاند، با او درآميخته، باردارش مي‌كند۱».
ايشان در خطبه 185 به مشاهده مورچه، يکي از خلقت‌هاي پروردگار، توصيه مي‌کند: «انْظُرُوا إِلَى النَّمْلَةِ فِي صِغَرِ جُثَّتِهَا وَ لَطَافَةِ هَيئَتِهَا لَا تَكَادُ تُنَالُ بِلَحْظِ الْبَصَرِ وَ لَا بِمُسْتَدْرَكِ الْفِكَرِ؛ به همين مورچه با آن جثه كوچك و اندام ظريفش بنگريد كه چگونه لطافت خلقتش با چشم و انديشه درك نمىشود». در بخش ديگري از همين خطبه، ملخ را به زيبايي وصف مي‌کند و اين وصف دقيق، نشان‌دهنده مشاهده دقيق اين موجود زنده است: «وَ إِنْ شِئْتَ قُلْتَ فِي الْجَرَادَةِ إِذْ خَلَقَ لَهَا عَينَينِ حَمْرَاوَينِ وَ أَسْرَجَ لَهَا حَدَقَتَينِ قَمْرَاوَينِ وَ جَعَلَ لَهَا السَّمْعَ الْخَفِي وَ فَتَحَ لَهَا الْفَمَ السَّوِي وَ جَعَلَ لَهَا الْحِسَّ الْقَوِي وَ نَابَينِ بِهِمَا تَقْرِضُ وَ مِنْجَلَينِ بِهِمَا تَقْبِضُ؛ اگر خواهى در باره ملخ بينديش كه خداوند براى او دو چشم سرخ، دو حدقه همچون ماه تابان، و گوش پنهان آفريده و دهانى به تناسب خلقتش به او داده: حواسى نيرومند و دو دندان كه با آن‌ها [شاخههاى گياهان و برگ‌هاى درختان را] چيده و جدا مىكند و دو وسيله همچون داس كه با آن‌ها خوراكش را جمع-آورى مىکند».
مشاهده کردن و ديدن دقيق و متفکرانه، افزون بر درک بهتر محيط پيرامون، موجب شناخت بهتر خداوند متعال و قدرت و عظمت او مي‌شود و اين شناخت در ايجاد رابطه مطلوب با پروردگار بسيار مؤثر است.
مبناي مهارت‌هاي ارتباطي
حضرت علي عليه السلام راه دستيابي به مهارت‌هاي ارتباطي را خودشناسي و خداشناسي مي‌داند. انسان مي‌تواند با شناخت خويشتن، خدا را بشناسد و با تکيه بر دستورهاي الهي، با مردم، براي خدا
