مهارت‌هاي ارتباطي در « نهج البلاغه » - صفحه 279

ارتباط با خدا

ارتباط با خداوند بزرگ و متعال را مهم‌ترين عامل موفقيت بر همه مشکلات فردي و اجتماعي دانسته‌اند. هنگامي ‌که انسان، به عظمت و بزرگي خالق خود پي بَرد و با او رابطه‌اي واقعي و عميق برقرار سازد، آن ‌چنان صلابتي در وي پديد خواهد آمد که همه ناهمواري‌ها و مشکلات را به‌آساني پشت سر مي‌گذارد و با همه سختي‌ها مقاومت مي‌کند.

شناخت خدا

شناخت خدا اولين گام در دين است. پايه تمام اصول و فروع دين، شناخت خداست ۱. زماني که انسان خدا را بشناسد و به حقيقت وجودي او پي ببرد، براي کسب کمالاتش اهتمام مي‌ورزد.
مولاي متقيان اهميت شناخت خدا را اين‌ گونه بيان مي‌فرمايد: «أَوَّلُ الدِّينِ مَعْرِفَتُهُ وَ كَمَالُ مَعْرِفَتِهِ التَّصْدِيقُ بِه وَ كَمَالُ التَّصْدِيقِ بِهِ تَوْحِيدُه؛ سرآغاز دين، معرفت اوست، و كمال معرفتش، تصديق ذات او، و كمال تصديق ذاتش، توحيد و شهادت بر يگانگى اوست۲».
ذات خداوند نامتناهي، و علم و قدرتش نامحدود است. خداي تعالي در يک لحظه به تدبير جهان هستي مي‌پردازد، مناجات بندگان خود را مي‌شنود و تغيير و دگرگوني در او راه ندارد. هيچ چيز در اين عالم پهناور بر او پوشيده نيست. عالم محضر خداست و اسرار درون و برون افراد بر او آشکار است ۳: «قَدْ عَلِمَ السَّرَائِرَ وَ خَبَرَ الضَّمَائِرَ لَهُ الْإِحَاطَةُ بِكُلِّ شَي‏ءٍ وَ الْغَلَبَةُ لِكُلِّ شَي‏ءٍ وَ الْقُوَّةُ عَلَى كُلِّ شَي‏ء؛ به تمام اسرار آگاه است، و از همه ضميرها باخبر؛ به همه چيز احاطه دارد، و بر همه چيز پيروز است، و بر همه اشيا غالب و قادر است۴».
آري، وقتي انسان خدا را بشناسد و به اين‌ همه عظمت و اقتدار او پي ببرد و بداند که خدا در همه جا حضور دارد و حتي از کوچک‌ترين کارهايش با خبر است، بالطبع بر رفتار و کردارش نيز اثر خواهد گذاشت؛ زيرا هنگامي‌ که فرد يقين داشته باشد خدا همه جا با اوست و تمام افکار و نيّاتش، براي خدا آشکار است، اين عقيده او را تربيت کرده، به مراقبت گسترده از خويشتن وا مي‌دارد و به نقادي خود و اعمالش مي‌پردازد. از سوي ديگر، هر گونه نااميدي را از خود دور کرده، به آينده اميدوار مي‌شود ۵. به اين ترتيب، اعتقاد به خدا، تنها سرمايه روز قيامت نيست، بلکه دنياي انسان را نيز مي‌سازد و پاکي، آرامش و امنيت انسان‌ها را

1.پيام امام عليه السلام، ج ۱، ص ۸۲

2.نهج البلاغه، خطبه ۱

3.پيام امام عليه السلام، ج ۶ ، ص ۶۱۷

4.نهج البلاغه، خطبه ۸۶

5.پيام امام عليه السلام، ج ۶، ص ۳۲۱ ـ ۳۲۲

صفحه از 281