تحلیل قلمرو محتوایی قاعده «خذوا بما رووا و ذروا ما رأوا»

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : کاوس روحی برندق
پديدآورنده : علیرضا صفاریان همدانی

چکیده :

یکی از مهم‌ترین روایات قاعده‌ساز، روایت «خذوا بما رووا و ذروا ما راوا» درباره کتاب‌های بنی‌فضال است که از امام حسن عسکری(ع) نقل شده است. این روایت از گذشته محل مناقشه بوده و برداشت‌ها و استدلال‌های مختلف و گاه متناقضی درباره این روایت مطرح شده است. برداشت‌هایی چون: وجوب رجوع به راویان حدیث، تقلید از میت، توثیق عام، عدم اشتراط ایمان در وثاقت راوی و غیره. نگارندگان در این مقاله درصدند ضمن بیان دیدگاه‌های مختلف درباره قلمرو محتوایی «خذوا بما رووا»، با شیوه‌ای ‌توصیفی- تحلیلی محتوای روایت را مطالعه کرده و صحت یا سقم برداشت‌ها و استدلال‌های متنوع را تبیین نمایند. مقاله حاضر به این نتیجه رسیده است که علت اصلی اختلافات عالمان در تفسیر روایت، معنای دو فعل «رووا» و «راوا» است. در این روایت «رووا» به معنای ظاهری خود حمل‌ می‌شود و تنها اشاره به نقل روایت دارد. «راوا» نیز به معنای اجتهاد و نظر شخصی بنی‌فضال است. بر همین اساس، برخی از برداشت‌ها صحیح و بقیه نادرست است.