تحلیل اندیشه‌های رجالی شیخ محمد عاملی در استقصاء الاعتبار

نشریه : علوم حدیث

نویسنده : پديدآورنده : فریبا رضازاده کهنکی
پديدآورنده : زینب السادات حسینی
پديدآورنده : مهدی تقی زاده طبری

چکیده :

بی‌تردید، مباحث رجالی سهم بسزایی در اعتبارسنجی روایات دارند، اما اختلاف دیدگاه‌های عالمان در برداشت از تعابیر رجالیان متقدم، گاه نیل به حقیقت را دشوار ساخته است. تبیین اندیشه‌های رجالی شیخ محمد عاملی نواده شهید ثانی که از مدققان فن است، می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد. نوشتار حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی، به تبیین برخی دیدگاه‌های خاص وی در حوزه اعتبارسنجی روایات و علم رجال می‌پردازد. بنا به یافته‌های پژوهش، شیخ عاملی توصیفاتی را که در کتب رجالی متقدم، ذیل نام راوی فرعی مطرح‌شده، به راوی اصلی برمی‌گرداند؛ طرق شیخ طوسی به احمد بن محمد اشعری را معتبر می‌داند؛ وکالت را فقط در شرایط خاص دال بر وثاقت وکیل دانسته، درحالی‌که برای متأخران، احراز این شرایط اغلب امکان‌پذیر نیست؛ قائل به تفصیل در معنای «خیر» شده و آن را مفیدِ مدح می‌داند؛ همچنین، با اقامه شواهد و مدارک، استثنائات ابن‌ولید را در نوادر الحکمه موجب قدح راوی نمی‌انگارد؛ که دو دیدگاه آخر ایشان قابل نقد هستند.