كافى و اصول اربعمأة - صفحه 13

محقق كركى مى گويد: كتاب بزرگى كه كافى نام دارد، در حديث مانند آن نوشته نشده است. اين كتاب از احاديث شرعى و حقايق دينى مطالبى در بر دارد، كه در هيچ كتاب ديگرى يافت نمى شود (همان مدرك).
شهيد ثانى مى گويد: اين حواشى مختصرى است كه بر اصول كتاب كافى و سرچشمه آب صافى تأليف ثقه جليل محمدبن يعقوب كلينى ـ أنار الله برهانه و أعلى فى عليين مكانه ـ نوشته ام. به جان خودم سوگند تار و پود اين كتاب به گونه اى بافته شده است كه مانندى ندارد. و از اين كتاب، قدر و منزلت و جلالت كلينى فهيمده مى شود. (روضات الجنات، ج 6، ص 113)
صاحب مستدرك الوسائل مى نويسد: كافى قدرش عالى و شأنش عظيم است. و بر هر كتابى كه در اسلام تصنيف گرديده است تقدم دارد. (مستدرك الوسائل، ج 3، ص 526)
ساير علماى اسلامى نيز از قدر و منزلت كافى و مؤلف آن ستايش ها كرده اند و مسلما كتابى با اين اوصاف نمى تواند از اصول اوليه حديث و روايات مورد اعتماد اماميه خالى باشد. علاوه بر آن شواهد و قرائنى كه بر مدعاى اخير دلالت دارد به قرار زير است:
1 ـ كلينى (م 329) بزرگترين محدث اماميه است كه قرب عهدش به اصحاب اصول بيش از ساير محدثان همچون صدوق (م 381) و طوسى (م 460) است و چون در مقدمه كتابش اعلام مى دارد كه مجموعه كافى را از احاديث صحاح بـرگزيده است (الكافى، ج 1، ص 8 و 9) وازطرف ديگر همانند ساير قدما احاديث اصول را صحيح مى شمرد (عده الاصول، ج 1 / ص 367) مى توان نتيجه گرفت كه اصول اربعمأه در كتاب كافى مندرج است.
2 ـ بسيارى از اصول شناخته شده در كتاب كافى نقل گرديده است، همچون اصل ظريف بن ناصح كوفى كه به دفعات بر ائمه عليه السلام عرضه شده و ايشان آن را تأييد فرموده اند (الذريعه، ج 2، ص 161) علامه تهرانى در باره اصل ظريف مى نويسد: از اصول مورد اعتماد است و اماميه بدان نهايت اعتماد را دارد و مشايخ آن را از ظريف نقل كرده اند همچون ثقه الاسلام كلينى كه در ابواب ديات كتاب الكافى بطور پراكنده آن را نقل كرده است. همچنين در كافى از اصل سليم بن قيس هلالى نقل شده كه ابن نديم از آن ياد كرده و قاضى بدرالدين سبكى متوفاى 769 در كتاب محاسن الوسائل فى معرفه

صفحه از 17