كافى و اصول اربعمأة - صفحه 8

و علما، از هيچيك از ائمه اهل البيت، به اندازه اى كه از او نقل كرده اند، روايت ننموده اند. اصحاب حديث نام راويانى را كه از او روايت كرده اند، با اختلافى كه بر حسب آراء و مقالات دارند نقل كرده اند، كه به چهار هزار نفر رسد. (الارشاد، ص 253)
2. امين الاسلام طبرسى (م 548 هجرى) در كتاب اعلام الورى مى نويسد:
چهار هزار تن از مشهورترين دانشمندان، از امام صادق عليه السلام روايت كردند و از پاسخهاى آن حضرت در مسائل، چهارصد كتاب معروف نگاشته اند كه «اصول» ناميده مى شود. آن اصول را اصحاب امام صادق و اصحاب فرزندش امام كاظم عليهماالسلامروايت كرده اند. (اعلام الورى، ص 276)
3. ابن شهر آشوب (م 588 هجرى) در كتاب المناقب مى نويسد:
افراد موثّقى كه از امام صادق عليه السلام روايت كرده اند، چهار هزارتن مى باشند، و اسامى ايشان در كتاب الرجال ابن عقده مذكور است. (المناقب، ج 4، ص 247)
4. محقق حلّى (م 676 هجرى) در كتاب المعتبر مى گويد:
بالغ بر چهار هزار نفر، از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده اند. و به تعليم آن حضرت، فقهاى دانشمند بسيارى ظاهر گرديدند، مانند زرارة بن اعين و برادارنش بكير و حمران، جميل بن صالح، جميل بن دراج، محمدبن مسلم، بريد بن معاويه، دوهشام (هشام بن حكم، هشام بن سالم)،ابوبصير، عبدالله و محمد و عمران حلبى، عبدالله بن سنان، ابوالصلاح كنانـى و غيـر ايشان از دانشمندان بزرگ، به گـونه اى كه از پاسخ سؤالهايـى كه از آن حضـرت مى شد، چهار صد اثر تصنيف گرديد كه «اصول» ناميده شد. (وسائـل الشيعـه، ج 20، ص 72)
مرحوم محقق بعد از كلام فوق مى گويد:
از شاگردان حضرت جواد عليه السلام دانشمندانى بودند، از قبيل: حسن بن سعيد، برادرش حسين بن سعيد، احمدبن محمد بن ابى نصر بزنطى، احمدبن محمدبن خالد برقى، شاذان ابوالفضل قمى، ايوب بن نوح بن دراج، احمدبن محمدبن عيسى و غير آنها كه اگر بخواهيم ايشان را نام ببريم به درازا خواهد كشيد. كتابهاى ايشان هم اكنون بين اصحاب منقول است و بر علم ناب ايشان دلالت دارد. (همان مدرك، ص 73)

صفحه از 17