سنى ـ مانند علامه حلى، علامه امينى، سيّد شرف الدين، ابن ابى الحديد، فخر رازى و قرطبى ـ در باره حديث آورده، كه از ترجمه آنها صرف نظر شد. پاورقى هاى توضيحى كه آمده، همه نگاشته استاد مالك محمودى است. دوام توفيقات ايشان را در نشر آثار ارزشمند بزرگان اماميه، از خداوند متعال اميد مى بريم.
2 ـ ترجمه رساله
بسم الله الرحمن الرحيم
شيـخ مفيد رحمة الله عليه مى فـرمايد: اگر ادّعاى اهل سنت را بپذيريم كه اين سخن « نحن معاشر الانبياء لانورث ماتركناه صدقة » ۱ حديث پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله وسلمباشد، به معناى اين است كه تمام آنچه پيامبران عليهم السلام بعد از خود به جاى مى گذارند، صدقه محسوب شده و به ارث برده نمى شود. اين حديث را نبايد اين گونه معنا كنيم كه: «ماترك پيامبران عليهم السلام ، به عنوان صدقه براى ديگران محسوب مى شود و ارث برده نمى شود » ۲
1.ـ احمدبن حنبل در كتاب مسند خود ۱/۴ ـ ۶ ـ ۹ ـ ۱۰ ـ ۱۳ ـ ۲۵ ـ ۴۷ ـ ۴۸ ـ ۶۰ ـ ۱۶۲ ـ ۱۶۴ ـ ۱۹۱ ـ ۲۰۸، مسلم در كتاب صحيح، جزء پنجم / ۱۵۴ كتاب جهاد، بخارى در صحيح خود، جزء چهارم / ۷۱ كتاب جهاد،باب وجوب خمس و جزء پنجم /۲۰ كتاب فضائل، باب مناقب خويشاوندان رسول الله (ص) و در جزء هشتم /۱۴۹ كتاب فرائض، به ذكر اين حديث مى پردازد.
2.ـ در اين حديث، با فرض اينكه صدور آن را از پيامبر قطعى بدانيم، دو احتمال وجود دارد:
احتمال اول: اينكه « ما تركناه » مبتدا و « صدقة » خبر آن باشد. در اين صورت معناى حديث اين مى شود كه: تمامى انبياء عليهم السلام از خود چيزى به ارث نمى گذارند و ما ترك آنها كلاً صدقه محسوب مى شود و به وارثان انبياء(ع) چيزى به عنوان «ارث» تعلق نمى گيرد. اين احتمال مخالف با عمومات قرآن در زمينه «ارث» است.
احتمال دوم: اينكه « ما تركناه » مفعول دوم براى « لانورث » و مفعول اول آن محذوف است. بر اساس اين احتمال، معناى حديث اين مى شود: ما از آنچه كه بعنوان صدقه از خود به جاى مى گذاريم، به كسى ارث نمى دهيم. بعبارت ديگر وارثان انبياء(ع) از اموالى كه به عنوان صدقه بعد از وفات پيامبران، باقى مى ماند، ارث نمى برند. اين احتمال مطابق و موافق با قرآن است، همان طور كه شيخ مفيد بيان كرده است.
