نگاهى به كتاب « جوامع الكلام فى دعائم الاسلام » - صفحه 123

انجام: « و يجى ء الدليل ايضا فيمالزم و تحقيقه انه اعترض بالامكان الذاتى الامتناع بالغير، و هماقد يجتمعان و بنى ذلك على جواز المصلحة فى الكذب و تصديق الكاذب فلزم ما تقدم»
ب ـ سه نسخه از كتابخانه آيه الله مرعشى كه بخشى از مقدمه، عقد چهارم و ششم و هفتم را در بردارند. (شماره هاى 4027، 5035، 6250)
ج ـ خاتمه: كتابخانه مجلس شوراى اسلامى ـ شماره 4821. ۱ آغاز: بسم الله الرحمن الرحيم. الحمدلله حمدا يبلغ غاية رضاه و تفضيل سايرالحمد تفضيله على جميع ما عداه»
انجام: «عن الحسين بن سعيد عن النّضر بن سويد عن القسم بن سليمان عن ابى عبدالله عليه السلام قال قال ابى عليه السلام : ما ضرب رجل القرآن بعضه ببعض الّاكفر».

3 ـ 2 گزارش از محتواى كتاب

الف ـ مقدمه كتاب

مؤلف در مقدمه كتاب خود پس از حمد و سپاس خداوند و بيان خطبه اى چند، به معرفى خود و كتابش مى پردازد: « اما بعد فيقول راجى عفور ربّه الغنى محمد بن شرف

1.ـ به اشاره جناب آقاى سيد منصور طباطبائى (كارشناس نسخ خطى كتابخانه مجلس) كه اين خاتمه در مجلد ۱۳ فهرست اين كتابخانه (ص ۲۳۲) تنها به نام «جوامع الكلام فى دعائم الاسلام» معرفى شده و به اينكه خاتمه كتاب مذكور است اشاره اى نشده. ايشان با تطبيق جملات آغازين نسخه ياد شده با توضيحات شيخ آقابزرگ تهرانى در الذريعة (ج ۵، ص ۲۵۵، پاورقى)، كه اين جملات را مربوط به خاتمه كتاب ياد شده مى داند و نسخه اى از آن را نيز ديده است، به اينكه اين نسخه خاتمه اين كتاب است دلالت يافته اند. توضيح اينكه در نسخه مذكور پس از خطبه كتاب چنين آمده است كه: «امّا بعد فهـ (پاك شدگى متن) ـه جوامع الكلام فى دعايم الاسلام بطريق اهل البيت عليهم السلام». احتمالاً پاك شدگى چنين بوده است: «فهذه خاتمة». از اين گذشته از عبارات فهرست مجلس بر مى آيد كه آن را مجلد اول كتاب «جوامع الكلام» دانسته اند. (ر.ك فهرست كتابخانه مجلس، ج ۱۳، ص ۲۳۲). توضيح ديگر اينكه نسخه خاتمه برخلاف مقدمه شماره صفحه ندارد. از اين رو در معرفى مطالب آن به شماره صفحات اشاره نخواهد شد.

صفحه از 132