پايه هاى نفاق

اميرالمؤمنين عليه السلام پايه هاى نفاق را چنين مى شناساند: والنِّفاقُ عَلى أَرْبَعِ دَعائِمَ: عَلى الْهَوى، والْهُوَيْنا، والحَفيظَةِ، والطَّمَعِ ... نفاق بر چهار پايه برپاست: بر هوا و هوس، سهل انگارى، خشم ورزى و طمع...
امام عليه السلام هر يك از موارد را چنين توضيح مى دهند:
الف) فالهوى على أربع شُعب: على البغى و العدوان و الشهوة و الطغيان ... هوى و هوس بر چهار شاخه برپاست كه موجب تمايل انسان به ظلم و ستم، تجاوز، شهوت رانى و سركشى (نافرمانى و دشمنى) مى شود.
ب) و الهوينا على اربع شُعب: على الغرّة و الأمل و الهيبة و المماطلة... سهل انگارى كه سبب فريب خوردن انسان و غفلت از شيطان، پرداختن به آرزوهاى كوچك وبزرگ، ترسيدن از غيرخدا و امروز و فردا كردن در محاسبه نفس است.
ج) و الحفيظة على أربع شُعب: على الكبر و الفخر و الحمية و العصبية... خشم ورزى در رابطه با كبر و غرورى كه منافق را در بر گرفته است، نيز در راستاى تفاخر وى به اصل و نسب و حسب، همچنين خشم ورزى در جهت اصرار بر گناهان و خشم ورزى در تعصب بر عقايد باطل و نادرست.
د) و الطمع على أربع شُعب : الفرح و المرح و اللجاجة و التكاثر...طمع براى دستيابى به شادى و مسرّت بيشتر در دنيا، طمع در كامياب شدن از حس تبختر كه در حالت خودپسندى و تكبر شكل مى گيرد، طمع در جهت لجاجت و سرسختى براى آنكه رأى و نظرش غالب شود و نيز طمع در راه فزون طلبى.^۱

1.ـ كلينى رازى، ابوجعفر محمد،اصول كافى، ترجمه و شرح: هاشم رسولى محلاتى، چاپ سوم، تهران، انتشارات علميه اسلاميه، ۱۳۶۴ ه. ش، ج ۴،ص ۱۰۷ـ ۱۱۰ ؛ مجلسى، بحار الانوار، ج ۶۹، ص ۹۱ ؛ صدوق، الخصال، ص ۱۱۱.