اگر آنچه را مردگان شما [ پس از مرگ ]مىبينند، شما هم به عيان مىديديد، قطعا بىتاب مىشديد و ترس وجود شما را فرا مىگرفت و به امر خدا [ و حجّت او] گوش فرا مىداريد و از او اطاعت مىكرديد. (نهج البلاغه، خطبه 200)
البتّه وجود علم ضرورتا، موجب فعل يا ترك نيست و از انسان سلب اختيار نمىكند. امّا مسلم است كه عصمت بدون علم ممكن نيست. در نتيجه، وجود عصمت، از وجود علم الاهى در معصوم حكايت مىكند.
رابطه وجوب طاعت و علم
بر اساس كلمات اهل بيت عليهم السلام چون اطاعت امام بر خلق واجب شده، پس لازم است كه ريشه و اساس علم ـ كه قوام دين بر آن است ـ نزد امام باشد. امام باقر عليه السلام مىفرمايد:
آيا مىپذيريد كه خداى تعالى طاعت اولياء خود را بر بندگانش واجب كند و در عين حال، اخبار آسمانها و زمين را از ايشان مخفى دارد و ريشه و اساس علم را ـ در آنچه از ايشان سؤال مىشود ـ قطع كند؛ در صورتى كه قوام دين آنها همين است؟! (كافى 1 / 262 ـ 261)
پس اگر امام به دين عالم نباشد، يا بايد كسى غير از او عالم به دين باشد كه در اين صورت، امام بايد به او رجوع كند، مسائل دينى را از او بگيرد و بدان عمل كند كه در نتيجه، امام تابع ديگرى مىشود و اين تناقضى آشكار است؛ يا كسى جز امام نيز داراى علم دين نباشد كه در اين صورت نيز فساد در دين لازم خواهد آمد. چرا كه دين با علم، پايدار مىماند وعالم با رفع شبهات و پاسخ به منكران، حوزه دين را از هر گونه انحراف نگاه مىدارد. در نتيجه، كسى كه اطاعتش بر مردم واجب است،بايد داراى علم الاهى باشد تا مردم را به راه صحيح بخواند و دين مردمان را از انحراف و كژى نگاه دارد.
