انسان در عالم اظلّه و ارواح بررسى آراء دانشمندان قرن 14و15 - صفحه 8

1. سيّد اسماعيل طبرسى نورى

ايشان مى‏نويسد:
آنچه مستفاد از ظواهر شرع، از اخبار و آيات و بناى علماى متشرّعه است، آن است كه نفوس ناطقه انسانيّه تقدّم دارد در خلقت، مر ابدان و اجسام عنصريّه را و خلقت هر دو حادث است به حدوث زمانى.
آن گاه در اين زمينه، اقوالى نقل مى‏كند واز جمله، نظر صدرالدين شيرازى را يادآور مى‏شود؛ مبنى بر اينكه خلقت ارواح قبل از ابدان، ضرورى مذهب است. سپس مى‏نويسد:
بنابر اين موافق است (يعنى ملاصدرا) در قول به آنچه بناء اهل شرع و مستفاد از آيات و اخبار است.
طبرسى بعد از ذكر آيات و رواياتى در اين باره، مى‏نويسد:
و اخبار به اين معنا ـ از تقدّم خلقت ارواح بر اجساد، خصوصاً به ملاحظه اخبار وارده در باب طينت ـ زياده از حدّ تواتر است و از آنچه ذكر شد، غنا و كفايت است از آنچه ذكر نشد. (10: ج 4، ص 36 ـ 37)

2. سيّد حسن حسينى لواسانى (1331ه.ق)

ايشان هم خلقت ارواح را پيش از ابدان مى‏داند و مى‏نويسد:
و النفس من بعد خراب البدن و صيرورته تراباً أو غيرها، «تبقى» في عالم البرزخ «كما كانت» كذلك موجودة في عالم خلق الأرواح «و لمّا يكن» البدن يومئذٍ مخلوقاً و لم يكن له عين و لا أثر؛ فإنّها حسب المأثور كتاباً و سنّة، خلقت قبل خلقة الدنيا و قبل إيجاد عالم الأجسام بآلاف من السنين. (15: ج 2، ص 229)
و نفس بعد از ويرانى (پوسيدن) بدن و تبديل شدنش به خاك يا غير آن، در عالم برزخ، باقى خواهد بود؛ همچون بقايش در عالم خلق ارواح كه در آن هنگام، بدن هنوز خلق نشده و از آن عين و اثرى نبود؛ زيرا ارواح از نظر آيات و روايات،

صفحه از 23