قرآن از زبان امام اميرالمؤمنين عليه ‏السلام - صفحه 182

24. مَحاجَّ لطرق الصلحاء: نشانه هايى است براى راههاى صالحان.

محاجّ جمع محجّة به معنى راه است. براى سالكى كه سير الى اللّه‏ را مى‏خواهد، قرآن تنها راه رسيدن به آن چيزى است كه مورد نظر اوست. از اين رو، راههاى ديگر كه بر خلاف راه قرآن باشد، صالحان سالك را به تقرّب خداوند نمى‏رساند. بدين ترتيب، خداوند منّان، وسيله‏اى براى سنجش راهها در اختيار نيكان قرار داده تا از آن بهره گيرند، اگر بخواهند.

25. دواء ليس معه داء: دارويى است كه همراه آن دردى نيست.

آنچه در بيان بند هشتم: «شفاء لاتُخْشى أسقامه.» ذكر شد، در اين گفتار نيز صادق است. اين كلام علوى، سخن حضرت رسول عليه ‏السلام را به ياد مى‏آورد كه فرمود: «القرآن هو الدواء.» (12: ج 89، ص 176)
امّا دارويى كه هيچ گونه عوارض سوء به همراه ندارد؛ چرا كه از ناحيه خداى ربّ العالمين به بشر رسيده است؛ نه اينكه بشر به انديشه خود، آن را ساخته باشد.

26. نورا ليس معه ظلمة: نورى است كه با آن ظلمتى نيست.

اميرالمؤمنين عليه ‏السلام در ابتداى خطبه مى‏فرمايند: قرآن نورى است كه خاموش نمى‏شود. در اينجا مى‏فرمايند: نورى است كه ظلمتها را از ميان مى‏برد. همچنين در وصيّت حضرت على عليه ‏السلام به فرزندانشان آمده است كه فرمودند: قرآن، هدايت در روز و نور در شب. (نهج البلاغه، نامه 31) ويژگى كلام الاهى است كه ظلمت موجود در انديشه‏هاى بشرى را مى‏شكافد و راه به انسانها مى‏نماياند؛ ولى نه مانند راههاى بشر ساخته كه آلوده به انواع تيرگيها و نقصهاست؛ بلكه راهى است كه يكسره نور است و از جانب خدايى به بشر رسيده كه «نور السماوات و الأرض» است.

27. حبلاً وثيقا عروته: ريسمانى محكم است براى گرفتن.

در دنياى پر خوف و خطر، تنها كسى مى‏تواند اميد نجات داشته باشد، كه به

صفحه از 189