مفهوم امامت در پرتو آيه ابتلاى حضرت ابراهيم عليه ‏السلام - صفحه 118

نواهى پيشوايان الاهى تبعيّت كرد. در مقابل، امام غير الاهى كسى است كه پيروان خود را به سوى دوزخ فرا مى‏خواند. نتيجه تبعيّت از چنين شخصى، گرفتار شدن به عذاب الاهى است. (قصص (28) / 40)
از آنجا كه معمولاً آيه امامت حضرت ابراهيم عليه ‏السلام و آيه ملك عظيم مبناى تفسير مقام امامت قرار مى‏گيرند، ما نيز به طور مستقل، به بحث پيرامون آيه امامت حضرت ابراهيم عليه ‏السلام مى‏پردازيم و امامت را در پرتو اين آيه، بررسى مى‏كنيم. ۱

3. مفهوم امام در آيه امامت حضرت ابراهيم عليه ‏السلام

خداى تعالى مى‏فرمايد:
وَإذِ ابْتَلى إِبْراهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنّاسِ إِماما قالَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِي قالَ لا يَنالُ عَهْدِي الظّالِمِينَ.[ به ياد آر] هنگامى را كه خداوند، ابراهيم عليه ‏السلام را به امورى چند آزمود و [ ابراهيم ]آنها را به اتمام رسانيد. [ خداوند] به ابراهيم عليه ‏السلام فرمود: همانا من تو را براى مردم، پيشوا و امام قرار دادم. ابراهيم عرض كرد: [ در برخى] از فرزندان من نيز اين مقام را قرار بده. خداوند فرمود: [ اين مقام در برخى از ذريّه تو خواهد بود و ]پيمان من هرگز به ستمكاران نمى‏رسد.
از اين آيه، استفاده مى‏شود كه خداوند براى حضرت ابراهيم عليه ‏السلام امامت بر مردم را جعل كرده است؛ بنابراين پيروى از او پيروى از خدا خواهد بود و در نتيجه، موجب هدايت است. جعل امامت پس از آزمونهاى سخت الاهى و موفّقيّت حضرت ابراهيم عليه ‏السلام در اين آزمايشها براى ايشان صورت گرفته است و حضرت ابراهيم عليه ‏السلام چنين مقامى را براى برخى از فرزندان خود نيز درخواست مى‏كند. خداى تعالى نيز درخواست ابراهيم عليه ‏السلام را مى‏پذيرد و ضمن نفى جعل امامت الاهى

1.مفهوم امامت در پرتو آيه ملك عظيم، در مقاله مستقلّى مورد بررسى قرار گرفته است. (نك: سفينه ۱۵، ص ۶۶)

صفحه از 137