براى ستمكاران، آن را در نسل حضرت ابراهيم عليه السلام قرار مىدهد.
بر اساس اين آيه، امامت الاهى مقامى است كه از سوى خداوند متعال جعل مىشود. خداوند مالك حقيقى همه اشياء است و حقّ امر و نهى مطلق، متعلّق به اوست؛ لذا تبعيّت از اوامر و نواهى كسى كه از سوى خداى تعالى به اين مقام رسيده باشد، لازم و واجب است. به عبارت ديگر، جعل امامت حقّ انحصارى خداوند است و عبارت «إِنِّي جاعِلُكَ لِلنّاسِ إِماما» نيز اِعمال اين مولويّت از ناحيه خدا را مىرساند و درخواست حضرت ابراهيم عليه السلام نيز بر آن صحّه مىگذارد. خداوند نيز جعل امامت براى ستمكاران را نفى مىكند. ۱
نكته ديگرى كه مىتوان از ظاهر آيه استفاده كرد، ابتلاى حضرت ابراهيم عليه السلام در ظرف نبوّت و رسالت است. چنانكه ظاهر است، جعل امامت از نظر زمانى بعد از ابتلائات الاهى بوده است و ابراهيم عليه السلام از طريق وحى بايد اوامر الاهى را تلقى كرده باشد. يعنى حضرت ابراهيم عليه السلام كه داراى نبوّت بود، به جعل الاهى، امام شده است. در نتيجه، مىتوان گفت مقام امامت غير از نبوّت و افضل از آن است.
تمام مطالب ياد شده، از روايات ائمّه اهل بيت عليهم السلام نيز قابل استفاده است. در ادامه اين گفتار، براى رسيدن به فهم دقيقتر از معناى امامت، به سخنان صاحبان اين مقام رجوع خواهد شد.
4. امام در روايات اهل بيت عليهم السلام
امام در لغت و استعمال، معناى عامّى دارد و شامل امام هدايتگر و امام گمراه كننده مىشود؛ ولى در مقاله حاضر، بحث از امامى است كه مقام امامت از سوى خداى تعالى براى او جعل شده است. لذا براى شناخت مقام امامت به احاديث امامان الاهى عليهم السلام مراجعه مىكنيم.
1.اين قسمت از آيه، به صراحت لزوم عصمت امام را بيان مىكند.