بر اساس فرمايش رسول خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم پيشوايى و وجوب طاعت و مقام امر و نهى، داخل در حقيقت و معناى امامت الاهى است. (نك: 3: ص 64) امام باقر عليه ‏السلام مقام امامت را مقام فرض الطاعه و دارا شدن حقّ امر و نهى معرّفى مى‏كند. (22: ص 509؛ 17: ص 192؛ 32: ج 25، ص142) بر اساس كلام امام باقر عليه ‏السلام مقام الاهى وجوبِ طاعت، بالاترين منزلتى است كه خداى تعالى به كسى عنايت مى‏كند. ^۱ در روايتى ديگر امام سجّاد عليه ‏السلام امر امامت را مقام فرض الطاعه معرّفى مى‏كند و به حجر الاسود مى‏فرمايد كه براى ايشان، به اين مقام اعتراف كند. (19: ج 1، ص 234؛ 12: 297 ـ 298) امام صادق عليه ‏السلام نيز حقّ امام را اعتقاد به مفترض الطاعه بودن او بيان مى‏كند. (4: ج 2، 584) بنابراين در روايات ائمه عليهم ‏السلام مقام امامت به مقام فرض الطاعه و حقّ امر و نهى تعريف شده است.

4ـ1) امامت، عهدى از سوى خداوند و به جعل اوست.

روشن شد كه امامت الاهى و وجوب طاعت و دارا شدن حقّ امر و نهى، مقامى است كه از سوى خداى تعالى به برخى از بندگان خاصّ، اعطا مى‏شود و با اعطاى اين مقام، اطاعت از تمامى اوامر و نواهى شخص امام، واجب و لازم مى‏شود.
بديهى است مقام آمريّت به صورت مطلق، از آنِ خداى تعالى است؛ زيرا خداى تعالى خالق همه خلايق و مالك مطلق آنهاست. لذا فقط كسى حقّ امر و نهى پيدا مى‏كند كه از سوى خداى تعالى به مقام آمريّت رسيده و از سوى او مأذون باشد. رسيدن به اين مقام، مستلزم تربيت الاهى است. (31: ج 1، ص 256)
بنابراين امامت و ولايت الاهى از سوى خداى تعالى جعل مى‏شود و اين مقام فقط به برخى از بندگان برگزيده اعطا مى‏شود؛ به طورى كه حتّى بسيارى از پيامبران و رسولان با وجود مقام نبوّت و رسالت، فاقد مقام امامت و حقّ امر و نهى بوده‏اند.