مفهوم امامت در پرتو آيه ابتلاى حضرت ابراهيم عليه ‏السلام - صفحه 121

(نك: 22: ص 509؛ 17: ص 192؛ 32: ج 25، ص 142)
در آيه امامت حضرت ابراهيم عليه ‏السلام و نيز در روايات اهل بيت عليهم ‏السلام از جعل و تفويض الاهى مقام امامت، به عهدى از سوى خدا تعبير شده است. (32: ج 23، ص 72) امام رضا عليه ‏السلام فهم مقام امامت و حقّ گزينش امام را از سوى مردم، نفى مى‏كند قدر و منزلت امام را دورتر از دسترس فكر بشرى مى‏داند و مى‏فرمايد:
[مردم] از گزينش خدا و گزينش رسول خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلم و اهل بيتش به انتخاب خود روى آوردند؛ در حالى كه قرآن به آنها ندا مى‏كند: «پروردگار تو مى‏آفريند و بر مى‏گزيند آنچه را مى‏خواهد. آنها را حقّ گزينش نيست. پاك و منزّه است خداى تعالى از آنچه آنها شريك قرار مى‏دهند.» (قصص (۲۸) / ۶۸) و نيز مى‏فرمايد: «هيچ مرد و زن مؤمنى را نرسد كه وقتى خدا و رسولش به امرى حكم كردند، آنها اختيارى درباره امرشان داشته باشند.» (احزاب (33) / 36) (31: ج 1، ص 201)
در نتيجه، روشن است كه گزينش امام فقط بايد از ناحيه خداى تعالى صورت گيرد؛ زيرا امامت حقّ امر و نهى و مقام فرض الطاعه مى‏باشد. و چون اين حقّ به صورت مطلق تنها از آنِ مالك حقيقى است، فقط او مى‏تواند اين حقّ را به ديگرى تفويض كند.

4ـ2) امامت، افضل از نبوّت و رسالت

چنان‏كه پيشتر بيان شد، از ظاهر آيه امامت حضرت ابراهيم عليه ‏السلام چنين استفاده مى‏شود كه مقام امامت غير از نبوّت و رسالت مى‏باشد. امام صادق عليه ‏السلام نيز پيامبران و رسولان الاهى را چهار گروه معرّفى كرده، امامت را غير از نبوّت دانسته است. بر اساس كلام امام صادق عليه ‏السلام مقام و منزلت امامت به قدرى بلند و رفيع است كه بسيارى از پيامبران و رسولان، با اينكه مقامى بس والا نزد خداوند متعال داشتند، فاقد مقام امامت بودند. پيامبران و رسولانى چون ابراهيم عليه ‏السلام هنگامى به اين مقام نائل شدند كه به توفيق الاهى، امتحانات و ابتلائات سخت و دشوار الاهى را با صبر و شكيبايى، پشت سر گذاشتند و اراده خود را در اراده خداوند فانى كردند؛ زيرا تنها

صفحه از 137