انسان سالم از ديدگاه قرآن و حديث - صفحه 112

حليم باشد تا مزيّن به صفاتى چون هم‏نشينى با نيكان، رغبت به نيكى، گذشت، آرامش و تأنّى، احسان، خاموشى، گشاده‏رويى گردد. (3: ص 16) مشخّصه ديگر، حزم و دورانديشى است. دورانديشى يعنى منتظرِ رسيدنِ فرصتِ مناسب بودن، حفظ تجربه، فرمانبرى از خدا و نافرمانى نفس، گزينش دوست خوب، عدم خودرأيى، دورى از اسراف، چيرگى بر خشم، آمادگى داشتن براى مرگ. (10: ص 401؛ 14: ج 75، ص 13؛ 6: ص 28؛ 4: ص 333)
صفات ارزشمند ديگرى همچون قناعت، حيا، خشوع (به معناى حساب بردن از خدا در نهان و آشكار (3: ص 20)، خُلق حميده و پسنديده با مردم، استقامت در راه توحيد و ولايت ائمّه طاهرين عليهم ‏السلام ـ كه لازمه اين استقامت، داشتن تمامى صفات پسنديده و شايسته‏اى است كه تا كنون گفته شده‏ـ كياست، سكينه، نيّت خوب داشتن را در انسان سالم و وارسته، مى‏توان ديد كه هر كدام شرح مفصّلى دارد كه در اين مقال نمى‏گنجد.

3. در ارتباط با اجتماع

مؤمن راستينِ خداباور با اعلام نيازمندى مطلق به درگاه الاهى، خود را بى‏نياز از مردم مى‏سازد (1: ص 82، ش 1288) و چون به حقيقت معرفت الاهى دست يازيده است، صفات ارزشمند و والايى در رابطه با مردم از او ديده مى‏شود. او انسان نيكوكارى است كه بر خير مداومت داشته، با آزار نرساندنش به مردم، كمال عقل و خرد خويش را نشان مى‏دهد. (از سفارشهاى حضرت عيسى در مورد عقل: 3: ص 283) مردمان از او در آسايش‏اند؛ گر چه نفسش از او در رنج باشد. (1: ص 465، ش 10687) مردان و زنان اين مكتب نسبت به پدر و مادر خود نيكى مى‏ورزند (در حديث لشگريان عقل: برُّ الوالدين) و بدين وسيله، دعاى مستجاب آنان را شامل حال خويش مى‏كنند و بر سعادتمندى خود هر چه بيشتر مى‏افزايند. بانوى مسلمان ـ چنان كه در لشگريان عقل آمده است ـ خودنمايى‏اش فقط براى همسرش خواهد بود (12: ج 1، ص 22) و

صفحه از 113