نگاهی به كتاب مصابيح‌الانوار فی حل مشكلات الاخبار

در مجموعه احاديث گران بهايی كه از معصومان(ع) به يادگار مانده، همچون برخی آيات كتاب الهی، مواردی وجود دارد كه فهم مدلول واقعی آن‌ها، نياز به دقت و تبحر ويژه‌ای دارد و در اصطلاح علم‌الحديث به اين دسته از احاديث، احاديث مشكله اطلاق می‌شود و از ديرباز، عالمان و محققان بزرگی در تبيين برخی از آن‌ها، رساله‌ها و يا كتاب‌هايی ارائه داده‌اند. يكی از اين قبيل آثار ارزشمند كه ۳۶۳ مورد از احاديث مشكله را در خود جای داده و به شرح و بررسی آن پرداخته، «مصابيح‌الانوار فی مشكلات الاخبار» تأليف سيدعبدالله (ت ۱۲۴۲ ه ق) است. مؤلف از شاگردان ممتاز سيدمحسن اعرجی و شيخ جعفر كاشف‌الغطا بوده كه در زمينه‌های مختلف همچون؛ تفسير، حديث، شرح حديث، كلام و ... قلم زده و در زمان خودش به «مجلسی سانی» معروف بوده است. وی ضمن بررسی محتوای هر يك از روايات نقل شده و شرح و توضيح مفردات و دشواری‌های متن، به آرا و نظرات و شرح حال مختلف، از جمله علامه مجلسی، پدر دانشمندش، محدص جزائری، فيض كاشانی، محقق مازندرانی و غيره پرداخته است. در تحقيق اين اثر گرانقدر، به سه نسخه مهم خطی تكيه و به بيش از ۲۲۵ مصدر حديثی و لغوی مراجعه و همه آرا و اقوال به دقت، مستند سازی شده است و همراه با ۱۳ فهرست به جامعه علمی كشور تقديم شده است. پژوهش‌های اين اثر در گروه احيا و تصحيح متون پژوهشكده علوم و معارف حديث مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحديث صورت گرفته است. يادآوری می‌شود، كتاب دو جلدی «مصابيح‌الانوار فی حل مشكلات الاخبار» تأليف السيد عبدالله شبر، تحقيق مجتبی محمودی به زبان عربی، در قطع وزيری و ۱۰۰۰ نسخه سال ۱۳۹۰ از سوی سازمان چاپ و نشر دارالحديث منتشر شده است.