[ 15] العرف الوردى فى اخبار المهدى
تأليف: جلالالدّين ابىالفضل عبدالرّحمانبنابىبكربنمحمّدبنسابقالدّين شافعى مصرى خضيرى مشهور به سيوطى (849ـ 911 ه)
سيوطى در كتاب خود «حسن المحاضر» 1/ 328ـ 335، شرح حال خود را ذكر كرده و در آن بيان نموده كه جدّ بزرگ او عجمى يا از شرق بود. وى، شمار آثار خود را تا آن زمان بالغ بر سيصد كتاب شمرده است. بروكلمن، 415 كتاب ـ خطّى و چاپ شدهـ براى او برشمرده است. و از داوودى شاگردش نقل شده كه تأليفات او بيشتر از 500 كتاب است. ۱
سيوطى، هفت سال قبل از درگذشت، فهرستى براى تأليفاتش نوشت كه تا آن زمان 538 كتاب را در آن برشمرد. ۲
اسماعيل پاشا، 558 كتاب را براى او نام برده است. ۳
ابنالقاضى در درهالحجال 3/ 92، ذيل شرح حال سيوطى به شمارهى 1018 گويد:
«براى او تصانيفى است كه به جهت كثرت به شمارش نمىآيد و به هزار مىرسد!»
بعضى از معاصران سيوطى مطالبى به او نسبت دادند، كه سيوطى در پاسخ آنها، رسالههاى الصارم الهندى (المنكى) فى عنق ابنالكركى، كتاب: الجواب الزكى عن قمامة ابنالكركى، و كتاب الكاوى لدماغ السخاوى را نوشت.
سخاوى، كتابى حجيم، به نام «ارشاد الغاوى» در دفاع از خودش و سرگذشت زندگىاش نوشت، و انتقادهايى بر سيوطى وارد كرد. ۴
1.شذرات الذهب ۷/ ۵۳، الكواكب السائرة ۱/ ۲۲۸.
2.اين فهرست، ابتدا در آغاز مجموعهى رسائلش در لاهور به نام «رسائل اثنىعشر للسيوطى» چاپ شده، سپس عبدالعزيز سيروان در مقدمهى كتاب «معجم طبقات الحفّاظ و المفسّرين» در بيروت سال ۱۴۰۴ آن را منتشر نمود.
3.هدية العارفين ۱/ ۵۳۴ـ ۵۴۴.
4.نسخهاى از آن در ايا صوفيا شماره ۲۹۵۰ ديدم. نسخهاى كه در زمان حياتش نوشته شده و خطّ او در آن است، در ۲۳۱ برگ و ناقص الآخر است كه در ورقهى ۷۹ ب، تأليفاتش را ذكر كرده است.