مهدويّت در قرآن آيات مشترك - صفحه 125

هر حال، در متون اماميّه، براى عقيده به غيبت ميان سرداب، معيشت درون سرداب، و نهضت از كنار سرداب، دليل محكم و برهان مستندى يافت نمى‏شود.
2ـ بر اساس توقيع امام مهدى عليه ‏السلام ، ۱ غيبت تامّه‏ى ايشان، از سال 329 آغاز گرديد. پيش از آن، يعنى از زمان ولادت مخفىّ تا پايان نيابتِ تعيينى، به منظور آماده‏سازى مردم، آن حضرت به حالت غيبت ناقصه يا نيمه‏پنهان مى‏زيست. پنج ساله‏ى اوّل اين دوران را، حضرت حجّت عليه ‏السلام ، در سامراء به سر بُرد؛ امّا به دنبال چند هجوم غافلگيرانه، از سوى جلّادان دربار خليفه، به حوالى مكّه و مدينه‏ـ كه خانه و كاشانه‏ى نياكانش بودـ بازگشت. در اين ايّام، ايشان به نامه‏ها، پرسش‏ها و درخواست‏هاى شيعيان پاسخ مى‏نوشت. گهگاه پاكدلان مورد اعتماد را به حضور مى‏پذيرفت. حقوق شرعى را به وساطت نوّاب خاصّ، يا وكلاى ايشان دريافت مى‏نمود و نيز دستور خرج آن‏ها را در مصارف دينى مى‏داد. مدّعيان دروغين نيابت يا امامت را، با ارسال توقيعات، رسوا مى‏ساخت. در برخوردهاى سياسى و اجتماعى، شيعيان را راه‏نمايى مى‏فرمود. و...و... ۲
به هر حال در افق ناحيه‏ى حجاز بود كه خورشيد فروزانِ آخرين امام، به غيبت و غربتِ كامل گراييد و سرانجام نيز، از همان باختر خويش، طلوع خواهد نمود و در كنارِ خانه‏ى كعبه، قيام شكوهمندش را به آگاهى جهانيان خواهد رساند. ۳
بنابر آن‏چه گفته شد، براى پذيرش اين نظريّه‏ـ كه مراد از «طلوع خورشيد از مغرب خويش»، همان «ظهور امام غايب موعود» است‏ـ ايراد و اشكالى به جا نمى‏ماند. امّا با اين همه، تحقيق افزون‏تر در اين زمينه، به مجالى گسترده‏تر از فضاى گفتار حاضر نياز دارد.

1.الصدوق، كمال‏الدّين / ۵۱۶؛ الطوسى، الغيبة / ۳۹۵؛ ابومنصور الطبرسى، الإحتجاج ۲ / ۵۵۶.

2.تفصيل موارد مزبور را در اين منابع بنگريد: الكلينى، الكافى ۱ / ۳۲۸ـ ۳۴۲؛ الشيخ الصّدوق، كمال‏الدّين / ۴۳۴ـ ۴۷۸ و ۴۸۳ـ ۵۲۲؛ الشيخ الطوسى، الغيبة / ۲۵۳ـ ۳۲۷؛ الطبرى، دلائل الإمامة / ۵۰۵ـ ۵۲۸.

3.فضل‏بن‏شاذان، گزيده‏ى كفاية المهتدى / ۲۸۰ و ۲۸۷ و ۲۹۵؛ النعمانى، الغيبة / ۱۷۹ و ۱۸۲ و ۱۹۴ و ۲۳۸.

صفحه از 123