به سبب تفاوت افقِ فكر، يا اوج نظرِ مردمان هر دوران، هم در آن «آياتٌ مُحكَماتٌ» نهاده، و هم «أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ» تا «الَّذينَ في قُلوبِهِم زَيغٌ»، آزموده و شناخته شوند و جويندگان تأويلِ قرآن نيز بدانند كه: «ما يَعلَمُ تَأويلَه إلّا اللّه‏َ و الرَّاسِخونَ فِي العِلم» ^۱
به فرمان پروردگار جهانيان، «فى لَوحٍ مَحفوظٍ»^۲ ثبت شده؛ «في كتابٍ مَكنونٍ»^۳ ضبط گشته؛ و «في صُحُفٍ مُكَرَّمَةٍ * مَرفوعَةٍ مُطَهَّرةٍ»^۴ قرار يافته؛ تا زيورهاى حقايق و گوهرهاى معارف آن از دسترس نااهلان به دور مانَد «وَ لا يَمَسُّهُ إلّا المُطَهَّرون»^۵ ، گردد.

وجه دوم‏ـ تفسير هم‏ريشه يا خويشاوندِ با قرآن (اثرى)

بنابر همه‏ى آن جهات و جوانب، بلكه بر اساسِ دلايلى افزونتر از آن شواهد، همگان به تفسيرى از قرآن، نيازمندند كه از منبع ربّانىِ همين كتاب آسمانى، مايه و سرچشمه گرفته باشد.
پيشتر و بيشتر از هر كس، اين شخص شخيصِ پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله ‏وسلمبود كه به دليلِ «علَّمَ القرآَن» ⁶ سَرِ بندگى بر آستان خداى «رحمان» نهاد و به شاهد «ثُمَّ إنَّ عَلينا بَيانَه» ⁷ زانوى دريوزگى بر كرانِ آن ادبستان ساييد. معارف و معالمِ نهفته در ژرفاىاقيانوس بى‏كران قرآن را، چنان از دل و جان فرا گرفت كه با سه گواهىِ قرآنىِ: «لِتُبَيِّنَ