1ـ 5 . نگاهى كلّى به آيات
1ـ آيات ذكر شده هرگز سخن از يك برنامهى موضعى و خصوصى مربوط به يك قوم را بيان نمىكند، بلكه بيانگر يك قانون كلّى است براى همهى اعصار و قرون و همهى اقوام؛ زيرا «وعد اللّه» بيان حتمى و قطعىبودن است.
2ـ حكومت بنىاسرائيل و زوال حكومت فرعونيان، نمونهاى از تحقّق مشيت الاهى است. حكومت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله وسلمو يارانش بعد از ظهور اسلام و قيام شكوهمند فرزندش مهدى عجلّاللّهفرجه نمونه كاملتر آن است.
3ـ عبارت «الَّذينَ آمنوا منكم و عملوا الصّالحات» تأكيد بر اين است كه ايمان و عمل صالح براى برخوردارى از وعدههاى خداوند ضرورت دارد، چنان كه در عبارات «العاقبة للمتّقين» و «عبادى الصّالحون» نيز اين مسأله مشهود است.
4ـ واژهى «منكم» در «وعد اللّه الّذين آمنوا منكم و عملوا الصّالحات» و عبارت «من قبلهم» در «كما استخلف الّذين من قبلهم» تأكيد بر اين است كه استخلافى كه در امّتهاى گذشته روى داده، قطعا در اين امّت هم تكرار مىشود.
5ـ حكومت شكوهمند مهدوى عجّلاللّهفرجه، سرآغاز حكومت جهانى بندگان صالح خداوند در زمين، و پايان دادن به همهى نابرابرىها و نابسامانىها خواهد بود.
2ـ امتحان و تمحيص در نگاه قرآن
آزمايش و امتحان يكى از سنن ثابت و تغييرناپذير الاهى است. نظام حيات در جهان هستى، نظام تكامل و پرورش است و تمامى موجودات زنده مسير تكامل را مىپيمايند. از اين رو، همهى مردم از انبيا گرفته تا ديگران، طبق اين قانون عمومى مىبايست آزموده شوند تا استعدادها و نهفتههاى درونى آنها آشكار شود. به تعبير قرآن كريم:
«أ حَسب النّاس أن يتركوا أن يقولوا آمنّا و هم لايفتنون» 1 «آيا مردم پنداشتهاند كه با گفتن «ايمان آورديم» رها مىشوند و ديگر آزموده