فراخور استعداد و ظرفيت خويش مورد ابتلا و آزمايش قرار مى‏گيرد.
در متون حديث شيعه، غيبت صاحب الأمرعجّل‏اللّه‏فرجه «آزمايش مردم» خوانده شده است. امام موسى كاظم عليه ‏السلام مى‏فرمايند:
«انّه لابدّ لصاحب هذا الأمر من غيبة حتّى يرجع عن هذا الأمر من كان يقول به. انّما هى محنة من اللّه‏ عزّوجلّ امتحن اللّه‏ بها خلقه.» ^۱
«صاحب اين امرـ ولايت و امامت‏ـ غيبتى دارد كه در آن، معتقدان به امامت، از اعتقاد خود برمى‏گردند. اين مسأله ـ غيبت‏ـ چيزى نيست جز امتحانى از جانب خدا كه خلق خود را به وسيله‏ى آن مى‏آزمايد.»
امتحان غيبت، امتحانى است كه بسيارى از امّت اسلام، موفّقيتى در آن پيدا نمى‏كنند، حتّى اهل امامت و ولايت هم در آن، مصون از لغزش نيستند. اساسا اين امتحان مخصوص معتقدين به امامت است، چون ديگران قبل از اين رتبه، در امتحان‏هاى قبل (اصل پذيرفتن جانشينى پيامبر) شكست خورده و از رده خارج شده‏اند. اكنون در زمان غيبت آخرين پيشوا، خداوند مى‏خواهد افراد ثابت قدم را از افراد سست‏ايمان و سطحى‏نگر جدا كند. لذا در روايتى از امام صادق عليه ‏السلام در مورد زمان ظهور حضرت مهدى عليه ‏السلام چنين آمده است:
«و اللّه‏ لايكون ما تمدّون إليه اعينكم حتّى تغربلوا، لا و اللّه‏ لايكون ما تمدّون إليه اعينكم حتّى تمحصوا، لا و اللّه‏ لايكون ما تمدّون إليه اعينكم حتّى تميّزوا، لا و اللّه‏ لايكون ما تمدّون إليه اعينكم إلّا بعد اياس، لا و اللّه‏ لايكون ما تمدّون إليه اعينكم حتّى يشقى من شقى و يسعد من سعد.» ^۲
«نه به خدا سوگند، آن‏چه شما منتظر و چشم به راه آن هستيدـ دولت پرشوكت مهدوى‏ـ واقع نخواهد شد مگر اين‏كه غربال شويد. نه به خدا سوگند، آن دولت پديدار نمى‏شود مگر اين‏كه تصفيه و پاكسازى گرديد. نه به خدا سوگند، پديدار نمى‏شود مگر اين‏كه نيك و بدتان از يك‏ديگر جدا شويد. نه به خدا سوگند واقع