نگاهى به كتاب غررالحكم و جواهرالكلم - صفحه 87

هـ ـ مؤلف نسخه مورد بحث، انگيزه خود را در جمع سخنان حضرتش، دست يابى به كتاب نهج البلاغه عنوان كرده، امّا بسيارى از كلمات قصار اين نسخه در كتاب نهج البلاغه ـ كه اكنون نزد ما موجود است ـ وجود ندارد. اين نشان مى دهد كه وى در جمع آورى اين كلمات و سخنان، از منابع و مآخذ ديگرى غير از منابع سيد رضى گردآورنده نهج البلاغه بهره جسته است.

خـاتـمـه

در خاتمه بحث خود، به ذكر نمونه هايى از كلمات قصار علوى موجود در نسخه خطى مورد بحث در شش گروه مى پردازيم:
1 ـ كلمات و سخنانى كه در نسخه خطى «غررالحكم و جواهر الكلم»، غررالحكم آمدى و نهج البلاغه موجود است. عباراتى مثل:
ـ العلمُ مقرونٌ بالعمل فمن عَلِمَ عملَ (در نسخه خطى غررالحكم؛ كتاب غرر آمدى، باب حرف عين؛ نهج البلاغه، كلمات قصار، شماره 366)
ـ ذِمّتى بما اقولُ رَهينَةٌ وَ اَنا به زعيمٌ (دوكتاب غرر،باب حرف ذال؛ نهج البلاغه، خطبه16)
2 ـ كلمات و سخنانى كه هم در نسخه خطى غررالحكم و جواهر الكلم و هم در كتاب غررالحكم آمدى وجود دارد، امّا در نهج البلاغه سراغى از آن نمى توان پيدا كرد. مانند:
ـ زَكاةُ الصّحةِ السعي فى طاعةِ اللّهِ (هر دو نسخه، باب حرف زاء)
ـ خَيرُ اخوانكَ مَن دلَّك عَلى هدىً (هر دو نسخه، باب حرف خاء)
ـ دَوام الصَّبرِ عُنوانُ الظَّفرِ (هر دو نسخه، باب حرف دال)
3 ـ كلمات و سخنانى كه هم در نسخه خطى غررالحكم و جواهر الكلم و هم در نهج البلاغه مذكور است، امّا در كتاب غررالحكم آمدى موجود نيست.مانند:
ـ اِنَّ اَحَبَّ عباداللّهِ من أَعانَهُ عَلى نفسِهِ (نسخه خطى غرر،باب حرف همزه؛ نهج البلاغه، خطبه 87)
ـ العلمُ يَهتفُ بِالعملِ فان اَجابه وَ اِلاّ ارتحلَ (نسخه خطى غرر، باب حرف عين؛

صفحه از 88