از سخن آن حضرت بهره بردهاند (نك : دنباله مقاله، شمارههاى 2 ،3، 5 ،7، 11، 61) و بيشتر شاعران از الفاظ و عبارات و مفاهيم اين سخنان سود جستهاند، بدون آنكه نامى از آن حضرت بياورند، كه بيشترين تعداد سرودهها از اين دست است.
اميد آن دارم كه اين اقدام ناچيز در پيشگاه خداوندگارِ بلاغت و سلطان اقليم هدايت، پيشواى پارسايان و امير مؤمنان على عليه السلام مقبول افتد. آمين.
بخش اول ـ كلمات اميرالمؤمنين عليه السلام ، از نهجالبلاغه
۱ ـ الفقرُ يُخْرِسُ الفَطِنَ عن حُجّتِه، و المُقِلّ غَريبٌ فى بَلدته.
۱ (بخشى از حكمت 2 نهجالبلاغه) ۲
شاعرى گفته: [العقد الفريد، ج 2، ص 351]
لَعَمركَ ماالغريبُ بذى التنائىولكنّ المُقلَّ هو الغريبُ
اذا ما المرءُ أعْوَزَ ضاقَ ذَرعابحاجته و أبعده القريبُ
يعنى: به جان تو سوگند كه انسان غريب، كسى نيست كه از خويشانش دور باشد. بلكه اين انسان فقير است كه غريب است. وقتى كه آدمى بر انجام كار قادر نشد و نيازش را برنياورد، خويشانش نيز او را برانند.
خَلَف اَحْمر نيز گفته:] شرح ابن ابى الحديد، ج 18، ص 88]
لا تَظُنّى أنّ الغريب هوالنائى و لكنّما الغريبُ المقلُّ
يعنى : مپندار كه انسان غريب كسى است كه در دور دست است و دور از خانواده، ليك
1.به جهت طولانى شدن مقاله، حكمتهاى موجود در نهجالبلاغه و غررالحكم آمدى را ترجمه نكردهام؛ زيرا ترجمههاى گوناگونى از آنها ـ كه خوانندگان متوسط را سود مىرساند ـ به فارسى صورت گرفته و نزد همگان موجود است. ولى اشعار عربى و ديگر حكمتهاى منقول از حضرت على عليه السلام را، كه ترجمهاى از آنها در دست نيست، براى فايدت بيشتر به فارسى برگرداندهام. همان ترجمهها، مضمون احاديث را ـ براى خوانندگان غير پژوهشگر ـ نشان مىدهد.
2.براى نشانى حكمتها از نهجالبلاغه، چاپ صبحى صالح (نسخه حاوى تعليقات و تحقيق فارس تبريزيان) استفاده كردهام. (ر. ك: فهرست منابع مقاله)
