حكمتهاى علوى در سروده‏هاى عربى - صفحه 33

هر مردى باندازه دانش اوست، اگر بسيار داند قيمت او نزد عقل بسيار بود و اگر اندك داند اندك است.» سپس اين بيت را آورده: [ورق 24 ب ]:



و قدرُ كلّ امرى‏ءٍ ما كان يُحْسِنُهوَ اللّهِ ما عِلْمُه اِلاّ يُزَيِّنُهُ
و چنين ترجمه كرده: و اندازه هر مردى است آنچ بود داننده آن، به خداى نيست دانش او مگر آراينده او.
ياقوت حَمَوى در معجم الادباء (ج 1، ص 66 ـ 67) گفته كه شاعرى اين سخن حضرتش را به نظم كشيده:



لا يكون الفصيحُ مثلَ العيىِّلا و لا ذو الذّكاء مثلَ الغبىّ
قيمةُ المرءِ قدرُ ما يُحْسِنُ المرءُ قضاءٌ مِن الامامِ علىِّ
يعنى: انسانِ زبان آور، چونان كند زبان نيست و هوشمند نيز به سان كودن نيست. ارزش آدمى به آن چيزى است كه نيكويش مى‏داند و اين داورىِ امام على عليه ‏السلام است.
۱۲ ـ مَنْ اَحَبَّنا أهلَ البيتِ فَلْيَسْتَعِدَّ لِلْفَقْرِ جِلْبابا. (حكمت 107)
ابن اثير در النهاية (ج 1، ص 283) اين سخن حضرتش را تفسير كرده و كنايه‏هاى آن را بيان داشته است.
كُشاجِم (متوفى 360) به اين مضمون اشاره كرده و گفته: [ الغدير، ج 4، ص 19 ]



زعَموا أنّ مَنْ اَحبَّ علياظلّ لِلفقرِ لابِسا جِلْبابا

كذبوا مَن أحبَّه مِن فقيرٍيتحلّى مِن الغِنى أثوابا


حَرَّفوا منطقَ الوصىِّ بمعنىخالفوا إذا تأوَّلوه الصوابا


انّما قال ارْفُضُوا عنكم الدُّنيا إذا كُنتم لَنا اَحْبابا

يعنى: چنين پنداشته‏اند كه دوستدار اميرالمؤمنين على بايد جامه‏اى از فقر بر تن كند. اين گفته دروغ است، چرا كه اگر نيازمندى على را دوست بدارد، با جامه‏هاى بى‏نيازى آراسته خواهد شد. معناى سخن وصىّ بحق صلوات الله عليه را تحريف كرده‏اند و از راه صواب به دور افتاده‏اند. مراد اميرالمؤمنين عليه ‏السلام اين است كه آنگاه كه دوستدار ما گشتيد، دنيا را به كنارى نهيد.
۱۳ ـ مَثَلُ الدنيا كَمثلِ الحَيَّةِ : لَيِّنٌ مَسُّها و السُّمُّ الناقِعُ فى جَوْفِها. (بخشى از حكمت 114)

صفحه از 59