گيرد. اگر دانش نخستين نباشد ، دانش دوم سودمند نباشد ؛ همان سان كه خورشيد، نابينا را سودى نبخشد.
۴۹ ـ الغِنَى الاكبرُ اليأسُ عمّا فى أيدى الناسِ. (حكمت 333)
از سرودههاى عبدالله بن مبارك زاهد است [شرح نهجالبلاغه، ابن ابى الحديد، ج 19، ص247 ]:
و جعلنا اليأس مِفْتاحا لأبواب النّجاحِ
يعنى: نوميدى (از آنچه را كه در دست مردم است) را كليد درهاى كاميابى قرار داديم.
ابن ابى حازم نيز سروده: [العقد الفريد، ج 2، ص 193]:
سأُبْدِلُ بالمطامعِ فيك يأساو باليأسِ اسْتَراحَ مَن استراحا
يعنى: به جاى طمع ورزيدن به دارايى تو، دست از آنها بشويم و چشم طمع بربندم؛ كه هر كه آسوده زيست اين ره را پيمود.
ابن فضل نيز سروده:[شرح نهجالبلاغه، ابن ابىالحديد، ج 19، ص 246]:
لا أمدحُ اليأسَ و لكنّهاَرْوَحُ للقلبِ مِنَ المَطمعِ
يعنى: نوميدى (از آنچه در دست مردم است) را نمىستايم؛ وليك اين نوميدى دل آدمى را بيشتر به راحت و آرامش رسانَد تا طمع ورزى.
سعيد بن عبدالرحمان انصارى نيز سروده: [الحماسة، بحترى، ص 133]:
لا تُهْلِك النفسَ اِسرافا على طمعٍإنّ المَطامعَ فقرٌ و الغنى اليأسُ
يعنى: خويشتن را در طمع ورزى به هلاكت ميفكن؛ كه چشم طمع داشتن، عين نيازمندى است و بىنيازى دست از طمع شستن.
شاعرى نيز سروده: [العقد الفريد، ج 3، ص 158 ].
اِضْرَعْ الى اللّه لا تَضْرَعْ الى الناسِوَاقْنَعْ بيأسٍ فانّ العِزَّ فى اليأسِ
و اسْتَغْنِ عَن كلِّ ذى قُربَى و ذى رحمٍإنّ الغنىَّ مَن اسْتَغْنَى عن الناسِ
يعنى: خويشتن را در برابر مردمان خوار مگردان، هرچه مىخواهى از خدا خواه، قناعت پيشه كن و چشم طمع مدوز كه عزّت در همين است. و از همه خويشاوندانت بىنيازى جوى. توانمند، آن كس است كه از مردم بىنياز باشد.
